စီးပြားေရးလုပ္ရာမႇာ လိုက္နာထားရႇိသင့္သည့္ Ethics : ေဒၚေအးေအးသန္႔

AAT-2 copy

ေဒၚေအးေအးသန့္

Managing Director

AAT Business Center

စီးပြားေရးလုပ္ငန္းလုပ္ရာမႇာEthics က ဘယ္ေလာက္ အေရးပါသလဲ။

ဒါလုပ္ပါ၊ ဒါမလုပ္ပါနဲ့လို့ စာေရးျပီးထားရင္ အဲဒါဟာ စည္းကမ္းပါ။ အဲဒီလိုေျပာစရာေတာင္မလိုဘဲ ကိုယ့္အသိစိတ္ဓာတ္နဲ့ ဒါမလုပ္ရဘူး၊ မလုပ္သင့္ဘူး၊ ဒီေနရာမႇာ ဒါလုပ္ကိုလုပ္ရမယ္လို့ သိတဲ့ ကိုယ္ပိုင္အသိက လာတဲ့ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္က်င့္သံုးဖို့လိုတဲ့ အမႇန္တရားမို့ ကိုယ္က်င့္တရားလို့ေခၚတာပါ။ အဲဒီေတာ့ ကိုယ္က်င့္တရား ဟာ ကိုယ္သြားရမယ့္လမ္းရဲ႕ Framework နဲ့Guideline ျဖစ္ေနမႇာပါ။ ေန့စဥ္အလုပ္ကိစၥေတြကို ဆံုးျဖတ္ပံု၊ လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္ပံု အေသးအမႊားေလးေတြကစလို့ လုပ္ငန္းႀကီး တစ္ခုလံုးရဲ႕ေရရႇည္ခရီးကို ဘယ္လိုေလ်ာက္လႇမ္းမလဲ ဘယ္ ေလာက္ေ၀းေ၀းအထိ သြားမႇာလဲဆိုတာေတြ အတြက္ အေရး ပါပါတယ္။ အဖြဲ႕အစည္းကို ဘယ္လမ္းေၾကာင္းကေန ဘယ္ လို ဂုဏ္သိကၡာနဲ့ ဦးေဆာင္သြားမႇာလဲရဲ႕ မူလဇာစ္ျမစ္က Ethics ပါ။

 

စီးပြားေရးလုပ္ငန္းလုပ္ရာမႇာ Ethics  မရႇိရင္ ဘယ္လို အက်ဳိးဆက္ေတြ ျဖစ္လာႏိုင္သလဲ။

Ethical  မျဖစ္တဲ့သူတစ္ေယာက္ ဦးေဆာင္ေန တဲ့အဖြဲ့အစည္းဟာ လူေတြရဲ႕ယံုၾကည္လက္ခံမႈကို ရရႇိမႇာ မဟုတ္ပါဘူး။ Product  တစ္ခုကို လက္ခံဖို့ ဘယ္အဖြဲ႕ အစည္းကလဲဆိုတာ အရင္ၾကည့္ၾကတာပါ။ အဖြဲ႕အစည္းကို ကိုယ္စားျပဳသူေတြရဲ႕Image ဟာ အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕Image နဲ့တိုက္႐ိုက္ပတ္သက္ေနပါတယ္။ အဲဒီလူေတြကို လက္ခံမႇ သူတို့အဖြဲ႕အစည္းကို လက္ခံမယ္။ အဖြဲ့အစည္းကို လက္ခံမႇ သူတို့ Product  ေတြကိုလည္း လက္ခံမယ္။

Ethics   မရႇိတဲ့အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕အက်ဳိးဆက္က လူ ေတြလက္ခံမႈေလ်ာ့နည္းမယ္။ ဒါဆို Branding   လည္း မေအာင္ျမင္ေတာ့ဘူး။ Ethical မျဖစ္တဲ့ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ေတြေၾကာင့္ ကိုယ္နဲ့ဆက္စပ္ေနတဲ့ လူမႈပတ္၀န္းက်င္ကို ထိခိုက္ပ်က္စီးတာေတြျဖစ္လာမယ္။ အဲဒီေနာက္ သူတို့နဲ့ ဆက္စပ္ေနတဲ့ လူေတြရဲ႕ဘ၀ေတြကိုပါ ထိခိုက္နစ္နာေစမယ္။ ေနာက္ဆံုး လူ့ေဘာင္ပတ္၀န္းက်င္တစ္ခုလံုး ဆိုးက်ဳိးသက္ ေရာက္မႈႀကီး ခံစားရႏိုင္တဲ့အထိ ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္။

ကမၻာနဲ့ခ်ီၿပီး Financial Crisis  ျဖစ္တာတို့၊ လူ အမ်ားရဲ႕ေငြေတြနဲ့ တည္ေထာင္ထားတဲ့ ေကာ္ပိုေရးရႇင္းႀကီး ေတြေဒ၀ါလီခံရတာတို့၊ တခ်ဳိ႕ေသာ Industry  ေတြနာလန္ မထူႏိုင္ေအာင္ စီးပြားပ်က္ရတာတို့ရဲ့အစဟာ Ethics   မရႇိ တဲ့လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ အမႈမဲ့၊ အမႇတ္မဲ့ လုပ္လိုက္တဲ့အျပဳ အမူတစ္ခု၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တစ္ရပ္က အစျပဳခဲ့တယ္ဆိုတာ ကို ေတြ႕ရႇိရပါတယ္။ ဒါေလးလုပ္လိုက္တာ ဘာမႇမျဖစ္ ေလာက္ပါဘူး၊ ဘယ္သူမႇမသိေလာက္ပါဘူးဆိုျပီး ကိုယ္က်ဳိး အတြက္ လုပ္လိုက္တဲ့ကိစၥတစ္ခုဟာ ဘ၀ေပါင္းမ်ားစြာကို အေျခအေနဆိုးဆီ တြန္းပို့ႏိုင္ခဲ့တဲ့ကိစၥေတြ ကမၻာမႇာ ျဖစ္ခဲ့ ဖူးပါတယ္။

 

Ethics ရႇိ၊ မရႇိ ဆိုတာ ကိုယ္ရဲ႕Role Model   နဲ့ ဆိုင္၊ မဆိုင္ …..Role Model  နဲ့ဆုိင္ပါတယ္။ ကိုယ္ကုိယ္တုိင္ လည္း တာ၀န္ရႇိပါတယ္။ Ethical   ျဖစ္တဲ့သူတစ္ေယာက္နဲ့ ေတြ့ ႀကံဳဆက္ဆံဖူးသူဟာ ကိစၥတစ္ခုကိုဆံုးျဖတ္ရာမႇာ ပါ၀င္ ပတ္သက္သူေတြေရာ၊ တစ္ဆင့္ခံအက်ဳိးသက္ ေရာက္မႈရႇိသူေတြကိုပါ ဘယ္လိုအက်ဳိးဆက္ေတြျဖစ္လာ ႏိုင္တယ္။ ေကာင္းတဲ့အက်ဳိးဆက္ျဖစ္ဖို့ ဘာကိုစီမံျပီးမႇ လုပ္ရမယ္စတဲ့ ေတြးေခၚစဥ္းစားပံုေတြကို အတုယူႏိုင္ တာေပါ့။ ေရႇ႕လူေတြဟာ ေနာက္လူေတြအတြက္စံျပေတြပါပဲ။ ေရႇ႕ကလူေကာင္းေကာင္း သြားျပဖို့လိုပါတယ္။

ကာယကံရႇင္ေနာက္လူကိုယ္တိုင္ကလည္း က်ဳိး ေၾကာင္းဆီေလ်ာ္စြာ စဥ္းစားႏိုင္စြမ္းရႇိသူျဖစ္ဖို့ လိုပါတယ္။ေရႇ႕လူ  Ethics  မျဖစ္တာကို မျဖစ္မႇန္းသိၿပီး ကိုယ့္အလႇည့္ မႇာ တည့္မတ္ႏိုင္စြမ္းရႇိသူျဖစ္ဖို့ လိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္လည္း တာ၀န္ရႇိတဲ့ Role Model  နဲ့လည္း ဆိုင္ပါတယ္။

Ethics နဲ့ပတ္သက္လို့ ေလးစားခဲ့ရတဲ့ပုဂၢိဳလ္…..

ဆရာႀကီး ဗိသုကာခင္ေမာင္ရင္ပါ။ ေတြးတာ ေရာ၊ ေျပာတာေရာ၊ ျပဳမူတာေရာ အားလံုး႐ိုးသားတယ္။         Consistent ျဖစ္တယ္။ အမ်ားကို ေကာင္းတာေတြလုပ္ ေပးတယ္၊ ကိုယ္တိုင္ကေတာ့ ဘယ္သူ့ဆီကမႇ ဘာမႇျပန္ လည္ မေမ်ာ္လင့္ထားဘူး။ ပတ္၀န္းက်င္ကို အမ်ားႀကီး            လုပ္ခဲ့တယ္။

ေနာက္တစ္ဦးကေတာ့ ဆရာမႀကီးေဒၚရီရီျမင့္ပါ။ အေသးအမႊားကအစ ဂ႐ုတစိုက္စဥ္းစားျပီး သူမ်ားကို ၀န္ပိုမျဖစ္ေစေအာင္ စီမံႏိုင္စြမ္းရႇိသူပါ။ ကိုယ္တိုင္စြမ္း ေဆာင္ႏိုင္ရမယ္၊ ပတ္၀န္းက်င္ကို ေကာင္းက်ိဳးျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေပးရမယ္ဆိုတဲ့ စိတ္ဓာတ္ျဖစ္လာေအာင္ လံႈ႕ေဆာ္ႏိုင္ စြမ္းရႇိပါတယ္။

 

စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရႇင္ေတြအေနနဲ့ လိုက္နာထားရႇိသင့္ တဲ့  Ethics  ေတြ …..

ကိုယ့္လုပ္ငန္း ျမတ္ရမယ္ဆိုေပမဲ့ ေစ်းကြက္၊ ပတ္၀န္းက်င္နဲ့လူေတြကို ဘာေတြေပးမႇာလဲဆိုတာကရႇိေသး တယ္။ ေကာင္းတာေတြလား၊ ဆိုးတာေတြလား၊ အခု ေလာေလာဆယ္ ေကာင္းတယ္ဆိုေပမဲ့ ေရရႇည္မႇာဆိုးမယ့္ အရာေတြလား အဲဒီအရာေတြက အေျခခံအက်ဆံုး စဥ္းစား ရမယ့္အခ်က္ပါ။ လူေတြအတြက္ အလုပ္အကိုင္အခြင့္ အလမ္းေတြ ေလာေလာဆယ္ဖန္တီးေပးႏိုင္ေပမဲ့ ေရရႇည္မႇာ သယံဇာတ အရင္းအျမစ္ေတြ ျပဳန္းတီးၿပီးက်န္ခဲ့မယ့္လုပ္ငန္း ေတြဆိုရင္ အဲဒီအတြက္ အစားထိုးအစီအစဥ္ေတြ ျဖည့္ ဆည္းမႈေတြ လုပ္ေပးရမႇာပါ။

Ethicsလို့ ေျပာမယ္ဆိုရင္ ကိုယ့္အတြက္ေကာင္း ေပမဲ့သူမ်ားေတြ ဆံုး႐ႈံးနစ္နာမႈမရႇိေအာင္စီစဥ္တာ၊ ေနာက္ လူေတြ ဆက္လုပ္လို့လြယ္ေအာင္ နည္းလမ္းေတြရႇာေဖြေပး ခဲ့တာေတြကေတာ့ လုပ္ရမယ့္အရာေတြေပါ့။ မလုပ္ရမႇာ ေတြကေတာ့ သူမ်ားဦးေႏႇာက္နဲ့ ပင္ပန္းတႀကီး စဥ္းစား ထားတဲ့အရာေတြကို ကိုယ္ကဦးၿပီး ကိုယ့္ဟာလုပ္ပစ္တာ၊ ကိုယ္က်ဳိးကြက္ကြက္ေလးအတြက္ သူမ်ားTrain  ထားတဲ့ ၀န္ထမ္းေတြ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈေတြကို နည္းမ်ိဳးစံုနဲ့ ကိုယ့္ လက္ထဲ ေရာက္ေအာင္လုပ္ယူတာ၊ စားသံုးသူေတြကို ေပး သင့္ေပးထိုက္ရက္နဲ့ မေပးလိုက္တာေတြပါ။

 

Ethicsမရႇိတဲ့သူေတြနဲ့ေတြ႕ရင္ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ဘယ္ လိုကာကြယ္မလဲ။ ႏိုင္ငံတကာက ၀င္လာရင္ Ethics ေဖာက္တာေတြ ပိုမ်ားလာႏိုင္တဲ့အတြက္ ဘာေတြျပင္ဆင္ ထားသင့္သလဲ။

ကိုယ့္လုပ္ငန္းရဲ႕ အဓိကအားသာခ်က္ကို သိရပါ မယ္။ ရႇိသင့္ရႇိထိုက္တဲ့အားသာခ်က္ကို ဖန္တီးထားရပါမယ္။သူမ်ားအလြယ္တကူ လိုက္လုပ္ႏိုင္ရင္ အဲဒါအားသာခ်က္ မဟုတ္ေသးပါဘူး။ သူမ်ားအလြယ္တကူ လိုက္မလုပ္ႏိုင္တဲ့ အဆင့္ဆင့္၀န္ထမ္းေတြရဲ႕ ထဲထဲ၀င္၀င္ ကြၽမ္းက်င္မႈေတြ၊ လုပ္ငန္းရႇင္ကိုယ္တိုင္ Customer  အေပၚမႇာေရာ ႇStakeholders အားလံုးအေပၚမႇာပါ ထားတဲ့ေစတနာေတြဟာ အလြယ္တကူ လိုက္လုပ္ယူလို့ မရႏိုင္ပါဘူး။ အဲဒီေလာက္ ၾကိဳးစားၿပီးလုပ္ထားတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕အဓိကက်တဲ့၀န္ထမ္း ေတြကို မက္လံုးေပးျပီး ဆြဲေဆာင္သြားရင္လည္း က်န္ေနတဲ့ သူေတြက ဆက္လုပ္တတ္ေအာင္ စီစဥ္ထားတဲ့ Operation System  ေတြရႇိဖို့ လိုပါမယ္။ အဓိကက်သူေတြ မပါ သြားေအာင္ ကိုယ့္လုပ္ငန္းရဲ႕HR ဗ်ဴဟာလည္းေကာင္းဖို့ လိုပါမယ္။ အျပင္လူက ဘယ္လိုမက္လံုးေပးေပး လက္ရႇိ အလုပ္မႇာေက်နပ္ၿပီး ၀င္ေငြသင့္တင့္ရင္လည္း ကိုယ့္၀န္ထမ္း ေတြ အျခားအလုပ္ေတြကို ခုန္ကူးဖို့အခြင့္အလမ္းနည္းပါ တယ္။ ကိုယ့္၀န္ထမ္းေတြရဲ႕ ဦးေႏႇာက္ထဲမႇာရႇိေနတဲ့ ကြၽမ္း က်င္မႈေတြ လုပ္ငန္းအေၾကာင္း ထဲထဲ၀င္၀င္ သိရႇိနားလည္မႈ ေတြ၊ တီထြင္ဖန္တီးႏိုင္စြမ္းေတြ၊ အေတြးအေခၚေကာင္းေတြ ဟာ ကိုယ့္လုပ္ငန္းက ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံထားတဲ့ အရင္းအျမစ္ ဆိုတာ သတိရႇိရပါမယ္။ တန္ဖိုးထားတတ္ရပါမယ္။ အဲဒီ ႇSoft Skill ေတြ အျပင္မထြက္သြားေအာင္ ထိန္းသိမ္းထား ဖို့လိုပါတယ္။Hardwareေတြဟာ ထိေတြ႕ကိုင္တြယ္လို႕ရ ေတာ့ မေပ်ာက္ပ်က္ေအာင္ စီမံထိန္းသိမ္းေလ့ရႇိၾကပါတယ္။ ႇ Soft Skill ေတြက်ေတာ့ တန္ဖိုးရႇိမႇန္း မျမင္တတ္ၾကပါ ဘူး။ အဲဒါရဲ႕အက်ဳိးဆက္က ႏအ့ငခေူ မျဖစ္တဲ့သူေတြ ေနာက္ကို ကိုယ့္ရဲ႕တန္ဖိုးအရႇိဆံုး အရင္းအျမစ္ေတြ ပါသြား တာပါပဲ။ အျပင္လူကို တားလို့မရပါဘူး။ အတြင္းမႇာပဲ ေကာင္းေအာင္၊ ေသခ်ာေအာင္ ထိန္းသိမ္းထားဖို့ လိုပါ တယ္။ ကိုယ့္ဦးေႏႇာက္က ထြက္ထားတဲ့ေကာင္းတာေတြကို လည္း ဥပေဒအရ ကာကြယ္ၿပီးသားျဖစ္ေအာင္ အစီအစဥ္ လုပ္ထားဖို့ လိုပါမယ္။

 

စီးပြားေရး စလုပ္မယ့္သူေတြကို Ethics နဲ့ပတ္သက္လို့ အႀကံျပဳခ်င္တာ ……

ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ အရင္ဆံုး႐ိုးသားရပါမယ္။ ကိုယ့္ ရဲ႕ Business Model  ကို စစဥ္းစားရင္ ဘယ္ဟာကို ဘယ္လိုလုပ္မယ္၊ ဘယ္သူနဲ့ ဘာအလုပ္လုပ္မယ္ဆိုတာ ေတြပါလာမႇာပါ။ အဲဒီအဆင့္မႇာကတည္းက ကိုယ့္အက်ဳိး၊ သူ႕အက်ဳိး ႏႇစ္ဖက္မ်ေနရပါမယ္။ ကိုယ္လုပ္မယ့္လုပ္ငန္း သဘာ၀ေပၚမူတည္ၿပီး  Profit Formula ကေတာ့ ေျပာင္း ေနမႇာပါ။ တခ်ဳိ႕ကိစၥေတြက အျမတ္တစ္ခုတည္း ၾကည့္လို့ မရပါဘူး။ ကိုယ္က်င့္တရားရဲ႕ အေျခခံအက်ဆံုးအခ်က္က သူမ်ား (တစ္ဖက္လူ) ဘက္က ၾကည့္တတ္ခံစားတတ္ဖို့ပါ။ စီးပြားေရးလုပ္သူတစ္ေယာက္ဟာ လူကေတာ့ ကိုယ့္အဖြဲ့ အစည္းဘက္က အလုပ္လုပ္ေနေပမဲ့ ႏႇလံုးသားနဲ့မ်က္စိက အျခားလူဘက္က ခံစားနားလည္တတ္ဖို့ လိုပါတယ္။ အဲဒီ အျပဳအမူရဲ႕ေနာက္မႇာ ေအာင္ျမင္မႈက ကပ္ရက္ပါလာပါ မယ္။ ကိုယ္ဘာလုပ္မယ္ထက္ လူေတြကို ဘယ္ေလာက္ ေကာင္းေအာင္ လုပ္ေပးမယ္ဆိုတဲ့စိတ္ဓာတ္က ေအာင္ျမင္မႈ အတြက္ အဓိကေသာ့ခ်က္ပါ။ ကိုယ္က်ဳိးေၾကာင့္ သူမ်ား အက်ိဳးထိခိုက္မႈမရႇိဘူးဆိုတဲ့ အျပဳအမူေသးေသးေလးေတြက ႀကီးက်ယ္တဲ့ေအာင္ျမင္မႈဆီကို တြန္းပို့သြားမႇာပါ။