ျမန္မာႏိုင္ငံ ကုန္ေသတၱာတင္ ေမာ္တင္ယာဥ္လုပ္ငန္းရွင္မ်ားအသင္းႏွင့္ ေတြ ့ဆံုျခင္း
CEO မဂၢဇင္းဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံကုန္သည္ႀကီးမ်ားႏႇင့္ စက္မႈလက္မႈလုပ္ငန္းရႇင္မ်ားအသင္းခ်ဳပ္ရဲ႕ ညီေနာင္အသင္းေတြနဲ႔ လစဥ္ေတြ႕ဆုံၿပီး အင္တာဗ်ဴးေမးျမန္းေဖာ္ျပေပးေနရာ ဒီလမႇာေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံကုန္ေသတၲာတင္ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္လုပ္ငန္းရႇင္မ်ားအသင္း (Myanmar Container Trucks Association (MCTA)) နဲ ့ ေတြ ့ဆုံၿပီး ေမးျမန္းျဖစ္ခဲ့တာေတြကုိ ျပန္လည္ေဖာ္ျပေပးလုိက္ပါတယ္။
အသင္းျဖစ္ေပၚလာပုံ . . .
ျမန္မာႏုိင္ငံမႇာ ကြန္တင္နာလုပ္ငန္းကုိ ၁၉၉၂ ခုႏႇစ္ေလာက္ကတည္းက ဗုိလ္ေအာင္ေက်ာ္ဆိပ္ကမ္းမႇာ စတင္လုပ္ကုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ကြန္တင္နာလုပ္ငန္းက သိပ္မတြင္က်ယ္ေသးေပမဲ့ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ တြင္က်ယ္လာၿပီး ၁၉၉၅ – ၉၆ ခုႏႇစ္ေလာက္မႇာ လုပ္ငန္းတအားတြင္က်ယ္လာၿပီး ႏုိင္ငံတကာအဆင့္ကုိ တက္လႇမ္းႏုိင္တဲ့အဆင့္ကုိ ေရာက္လာပါတယ္။ ၂၀၀၉ – ၂၀၁၀ ျပည့္ႏႇစ္ ေနာက္ပုိင္းက်ေတာ့ ကြန္တင္နာတင္ကားေတြက တအားမ်ားလာသလုိ လုပ္ငန္းေတြကလည္း မ်ားလာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သက္ဆုိင္ရာျပည္ေထာင္စုအဆင့္တုိ ့၊ အုပ္ခ်ဳပ္မႈအဆင့္တုိ႔နဲ႔ ဆက္သြယ္တဲ့အခါမႇာေတာ့ ကြန္တင္နာ လုပ္ငန္းလုပ္တဲ့သူေတြဟာ တစ္ႏုိင္တစ္ပုိင္ေဆာင္ရြက္ေန႐ုံနဲ႔တင္ အဆင္မေျပေတာ့ဘဲ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုဖြဲ႕ဖုိ႔ လုိအပ္လာတဲ့အတြက္ အကြဲကြဲအျပားျပား လုပ္ငန္းလုပ္ကုိင္ေနတဲ့ဂိတ္ေတြကုိ စုစည္းၿပီး အသင္းဖြဲ႕ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံကုမၸဏီမ်ား အက္ဥပေဒပုဒ္မ ၂၆ အရ တရား၀င္မႇတ္ပုံတင္ အသင္းကုိေတာ့ ၂၀၁၁ ခုႏႇစ္မႇ ဖြဲ႕စည္းႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။
အသင္း၀င္ဘယ္ႏႇဦးနဲ႔ စတင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့ပါသလဲ . . .
စတင္ဖြဲ႕စည္းစဥ္ ၂၀၀၉ ခုႏႇစ္မႇာ အသင္း၀င္ဂိတ္ ၃၅ ဂိတ္နဲ႔ အမႈေဆာင္အဖြဲ႕၀င္ ၁၆ ဦးရႇိခဲ့ပါတယ္။ ဒီေန႔မႇာေတာ့ အသင္း၀င္ဂိတ္ ၇၀ နဲ႔ အသင္း၀င္ယာဥ္ ၂,၂၄၇ စီး ရႇိလာၿပီျဖစ္ပါတယ္။
အသင္းဖြဲ႕စည္းရျခင္းရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ . . .
ကြၽန္ေတာ္တုိ႔အသင္းမႇာ ရည္ရြယ္ခ်က္အေနနဲ ့၁၁ ခ်က္ ရႇိပါတယ္။ ဒီထဲမႇာ အဓိကအေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမႇာ ျပန္႔ႀကဲေနတဲ့ ကုန္ေသတၲာပုိင္ရႇင္ေတြ၊ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ဂိတ္ေတြကုိစုစည္းၿပီး ကုန္တင္ပုိ႔ေဆာင္ေရးလုပ္ငန္းတစ္ခုလုံး အဆင္ေျပေခ်ာေမြ႕လာေစေရးနဲ႔ အရည္အခ်င္း ျပည့္မီသူတုိင္း အသင္း၀င္ျဖစ္လာေစေရး၊ ကုန္ေစ်းႏႈန္း တည္ၿငိမ္ေရးနဲ႔ ကုန္စည္စီးဆင္းမႈ မႇန္ကန္ေရးကုိ ဦးစားေပးေဆာင္ရြက္ပါတယ္။
ဒါကုိ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔အသင္းဖြဲ႕ၿပီးတဲ့ ၂၀၀၉ – ၂၀၁၀ ျပည့္ႏႇစ္ကတည္းက ဒီေန႔ထိ ကြန္တင္နာသယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရးက႑ရဲ႕ ကားခဟာ မေျပာင္းလဲဘဲ ရႇိေနတာကုိ ၾကည့္ရင္ သိသာေစမႇာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကလည္း ႏုိင္ငံရဲ႕ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ အေနအထားအရ ေပၚေပါက္လာတဲ့လမ္း၊ တံတားေၾကးေတြ၊ ၿမိဳ႕၀င္ဂိတ္ေၾကးေတြကုိ ကားငႇားတဲ့ သက္ဆုိင္ရာကုမၸဏီေတြဘက္ကေန က်ခံေပးေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။
ကြန္တင္နာသယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရးက႑ဆုိတာဟာ ပုဂၢလိကလလုပ္ငန္းလုိ႔ ထင္ရေပမယ့္လုိ႔ ႏုိင္ငံအတြက္ အေရးႀကီးတဲ့ Export ၊ Import က႑ကုိ တစ္ဖက္တစ္လမ္းကေန ေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့လုပ္ငန္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
အသင္းအေနနဲ႔ လက္ရႇိလုပ္ေဆာင္ေနတာေတြက . . .
ကြၽန္ေတာ္တုိ႔အသင္းဟာ အာဆီယံႏုိင္ငံေတြမႇာလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံမႇာ ကြန္တင္နာအသင္းရႇိတယ္ဆုိတာကုိ ေပါက္ေရာက္ေအာင္ ႀကိဳးစားေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ အခုဆုိရင္ ထုိင္းႏုိင္ငံဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံမႇာ ကြန္တင္နာ အသင္းရႇိေနတယ္ဆုိတာကုိ အသိအမႇတ္ျပဳၿပီးၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ထုိင္းႏုိင္ငံဘက္က သက္ဆုိင္ရာ ကုန္သည္ႀကီးမ်ားအသင္း၊ သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရးအဖြဲ႕ေတြ၊ နယ္စပ္ Tak ခ႐ိုင္အဖြဲ႕ေတြကအစ ကုန္ေသတၲာနဲ႔ ဆက္စပ္လုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္ရြက္တဲ့အခါမႇာ အသင္းနဲ႔ဆက္သြယ္လုပ္ကုိင္ေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေလာေလာဆယ္မႇာ လူကုိယ္တုိင္သြားတာေတြ၊ အစည္းအေ၀းေတြ က်င္းပတာေတြပဲ ရႇိပါေသးတယ္။ လက္ေတြ႕ Cross Border ျဖတ္ၿပီး လုပ္ေဆာင္ေနတာေတြေတာ့ မရႇိေသးပါဘူး။
ဒါဟာလည္း ၂၀၁၇ ခုႏႇစ္၊ ဇူလိုင္လမႇာ ပုိ႔ေဆာင္ေရး၀န္ႀကီးက Cross Border ျဖတ္ၿပီး ကုန္သြယ္မႈေတြ ျပဳလုပ္ႏုိင္ဖုိ႔ MOU သေဘာတူ လက္မႇတ္ေရးထုိးၿပီးတဲ့အခါမႇာ အိႏၵိယ၊ ထုိင္းနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံေတြကုိ Cross Border ျဖတ္ႏုိင္ေတာ့မႇာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ အသင္းအေနနဲ႔လည္း အသင္း၀င္ဂိတ္ေတြ အကုန္လုံးနဲ႔ အသင့္ျပင္ဆင္ထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ Cross Border ျဖတ္တဲ့အခါမႇာ လုိအပ္တဲ့ International Operator Licence ကုိလည္း အသင္း၀င္ဂိတ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ေလွ်ာက္ထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ အသင္းအေနနဲ႔ တျခားႏုိင္ငံေတြနဲ ့ပခုံးခ်င္းယႇဥ္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ၿပီး နယ္စပ္ေတြမႇာ ကုန္ေသတၲာနဲ႔ သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရးက႑က အားနည္းေနပါတယ္။ ဘာလုိ႔လဲဆုိရင္ နယ္စပ္ထြက္ေပါက္ေတြက ကြန္တင္နာကားႀကီးေတြ၊ ၂၂ ဘီးကားႀကီးေတြသြားဖုိ႔ လမ္းအေနအထားက ခြင့္မျပဳႏုိင္ေသးတာေၾကာင့္ပါ။ တံတားအခ်ဳိ႕က တန္ခုိင္ခံ့မႈမရႇိေသးသလုိ တံေတာင္ဆစ္ခ်ဳိးေကြ႕ေတြက ေပ ၄၀ ကားေတြ သြားမရေသးလုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးစခန္းေတြမႇာလည္း တခ်ဳိ႕က ကြန္တင္နာကုိ ျမင္ေတာင္ မျမင္ဖူးေသးတာေတြရႇိေနေတာ့ ကြန္တင္နာဆုိတာကုိ သိလာေအာင္ အသင္းအေနနဲ ့ ေတာ္ေတာ္ေလး လုိက္ရႇင္းျပေနရတဲ့ အေနအထားမႇာ ရႇိေနပါတယ္။
လုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္တဲ့အခါမႇာ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ အခက္အခဲေတြ . . .
ေလာေလာဆယ္မႇာ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး အခက္အခဲေတြေၾကာင့္ နယ္စပ္၀င္ေပါက္ကတဆင့္ ကုန္းလမ္းကေန ကြန္တင္နာသယ္ယူမႈ မရႇိေသးပါဘူး။ တစ္ႏုိင္ငံလုံးအတုိင္းအတာနဲ႔ ၀င္လာတဲ့ကြန္တင္နာေတြ အကုန္လုံးက သေဘၤာနဲ ့၀င္လာတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဆိပ္ကမ္းေတြကုိပဲ ေရာက္တယ္။ ဒီကြန္တင္နာေတြကုိ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔အသင္းကပဲ အသင္း၀င္ဂိတ္ ၇၀ နဲ႔ ဦးစီးၿပီး အနည္းဆုံး ၈၅ ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္ကုိ အသင္း၀င္ဂိတ္ေတြ၊ အသင္း၀င္ကားေတြနဲ႔ ပုိ႔ေဆာင္ေပးေနပါတယ္။
အဓိကအခက္အခဲျဖစ္ေနတာက ယာဥ္နဲ ့ယာဥ္ေမာင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမႇာ ၂၀၁၈ ခုႏႇစ္ေနာက္ပုိင္း အာဆီယံစီးပြားေရးအသုိက္အ၀န္း (AEC) အေကာင္အထည္ေပၚလာတဲ့အခါက်ရင္ အာဆီယံစံႏႈန္းအတုိင္း၊ ေဆာက္လုပ္ေရး၀န္ႀကီးဌာနက သတ္မႇတ္ထားတဲ့ စံႏႈန္းအတုိင္း ကုန္တင္ကားေတြဟာ ကုန္ပစၥည္းေတြ တင္ရမႇာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔အသင္းမႇာ တင္ရႇိေနတဲ့ အသင္း၀င္ကား၂,၂၄၇ စီးမႇာတင္ ၇၈၉ စီးက ဆယ္ဘီးကားေတြ ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ေဆာက္လုပ္ေရး၀န္ႀကီးဌာနက သတ္မႇတ္ထားတဲ့ စံႏႈန္းအတုိင္းတင္မယ္ဆုိရင္ တင္စရာပစၥည္း ဘာမႇမရႇိပါဘူး။ ၂၃ တန္ပဲ ခြင့္ျပဳထားတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ကားရဲ႕အေလးခ်ိန္ ကြန္တင္နာရဲ႕ အေလးခ်ိန္နဲ႔ဆုိရင္ပဲ ၁၅ တန္ေလာက္ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ တင္မယ္ဆုိရင္ ဆယ္တန္ေအာက္ပစၥည္းေတြပဲ ရႇိပါတယ္။ လက္ရႇိမႇာ ဆယ္တန္ေအာက္ပစၥည္းကလည္း ဘာမႇမလာေတာ့ပါဘူး။ လာတာဆုိလုိ႔ အထည္ခ်ဳပ္ Export ေလာက္ပဲ ရႇိပါတယ္။ ဒါေတာင္ အထည္ခ်ဳပ္ေတြကလည္း အခုေနာက္ပုိင္း ေပ ၄၀ ေတြနဲ႔ သြားေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေပ ၂၀ ေတြ၊ ဆယ္ေပေတြအတြက္ အလုပ္မရႇိဘူးျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါက အဓိကအခက္အခဲတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။
ဘာေၾကာင့္ ဒီလုိျဖစ္ရလဲဆုိရင္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ႏုိင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးအေနအထားအရ ကုန္ေသတၲာလုပ္ငန္း စတင္ဖြံ႕ၿဖိဳးလာတဲ့အခ်ိန္မႇာ ႏုိင္ငံျခားကေန ေဒၚလာနဲ႔ ကားေတြသြင္းဖုိ႔က တအားေစ်းႏႈန္းေတြ မ်ားတဲ့အတြက္ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းရႇင္ေတြ၊ တစ္ပုိင္တစ္ႏုိင္လုပ္တဲ့ လုပ္ငန္းရႇင္ေတြနဲ႔ တခ်ဳိ႕အၿငိမ္းစား၀န္ထမ္းေတြဟာ အိမ္ရဲ႕ ၀င္ေငြတစ္ဖက္တစ္လမ္းက ရပါေစဆုိၿပီး ျပည္တြင္းရႇိကားကုိ ေလလံဆြဲၿပီးေတာ့ ဆယ္ဘီးေတြဆင္ၿပီး ေျပးဆြဲလုပ္ကုိင္ခဲ့ၾကတယ္။ ဆြဲတဲ့အခါမႇာလည္း အသင္းက ဘာေၾကာင့္ခြင့္ျပဳရလဲဆုိရင္ အဲဒီအခ်ိန္မႇာ ကုန္ေသတၲာ၀င္ေရာက္မႈ မ်ားလာတဲ့အတြက္ ကားမရႇိရင္ သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရးက႑မႇာ အဆင္မေျပဘဲ ကုန္ေစ်းႏႈန္းေတြ တက္ကုန္မႇာစုိးတဲ့အတြက္ ဒါေတြကုိ တစ္ဖက္တစ္လမ္းကေနၿပီးေတာ့ တုိင္းရင္းသားလုပ္ငန္းရႇင္ေတြလည္း လုပ္ငန္းလုပ္ပါေစ၊ တစ္ဖက္တစ္လမ္းကလည္း ကုန္ေစ်းႏႈန္းေတြ တည္ၿငိမ္ပါေစဆုိၿပီးေတာ့ ခြင့္ျပဳရင္းကေန ဆယ္ဘီးေတြက တအားမ်ားလာတာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ေဆာက္လုပ္ေရး၀န္ႀကီးဌာနက သတ္မႇတ္တဲ့တန္အတုိင္းတင္မယ္ဆုိ ဒီကားေတြက တင္လုိ႔မရေတာ့ပါဘူး။ ဒီလုိေမာ္ေတာ္ယာဥ္ အခက္အခဲေတြလည္း ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါကုိလည္း ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က အသင္းအေနနဲ ့ ဦးေဆာင္ၿပီး ေျဖေလွ်ာ့ေပးဖုိ႔ တင္ျပထားတာရႇိပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၁ ခုႏႇစ္ အစုိးရလက္ထက္ကတည္းကလည္း ႀကိဳးစားေနခဲ့ပါတယ္။ ဘယ္လုိႀကိဳးစားခဲ့လဲဆုိရင္ အသင္းက ဆယ္ဘီးယာဥ္ပုိင္ရႇင္ေတြဟာ တုိင္းရင္းသားလုပ္ငန္းရႇင္ေတြ ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ဒီလူေတြဟာ ေပ်ာက္ကြယ္သြားလုိ႔ မရဘူး။ တစ္ဖက္က ျပန္စဥ္းစားရင္ ဒီလူေတြဟာ SME ေတြ၊ ကုိယ္ပုိင္လုပ္တဲ့ စီးပြားေရး အေသးေလးေတြျဖစ္ေတာ့ တစ္ဖက္ကလည္း SME ေတြနဲ ့ဆက္စပ္ေနေတာ့ ဒါေတြမေပ်ာက္ပ်က္ေအာင္ဆုိၿပီး ႏုိင္ငံေတာ္အဆင့္ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ထိကုိ ဆယ္ဘီးေနရာမႇာ Prime Mover ေတြ အစားထုိးမယ္ဆုိၿပီး အသင္းက ဦးေဆာင္ၿပီး ႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ ယာဥ္ပုိင္ရႇင္ေတြအေနနဲ႔ ဆယ္ဘီးတစ္စီးကုိ သိန္းတစ္ရာ၊ ၁၅၀ ေလာက္နဲ ့၀ယ္ၿပီး အလုပ္လုပ္လုိ႔ ရေပမဲ့ Prime Mover တစ္စီးကုိေတာ့ သိန္းငါးရာနဲ႔ ခုႏႇစ္ရာၾကားရင္းမႇ ေပ ၂၀ တင္လုိ႔ ရမႇာဆုိေတာ့ ႐ုတ္တရက္ မေျပာင္းႏုိင္၊ မရင္းႏႇီးႏုိင္ဘူး ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မႇာ အသင္းက သက္ဆုိင္ရာ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္နဲ႔ ညိႇႏႈိင္းၿပီးေတာ့ ဆယ္ဘီးယာဥ္ပုိင္ရႇင္ေတြကုိ ႏုိင္ငံေတာ္ခြင့္ျပဳခ်က္နဲ႔ အသင္းက ဦးေဆာင္ၿပီး Prime Mover သြင္းေပးဖုိ႔ စီစဥ္လ်က္ရႇိေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္က ေကာက္ထားတဲ့အခြန္ အေကာက္ခြန္ေတြျဖစ္တဲ့ Custom Duty ၊ ကုန္သြယ္ခြန္၊ ကညနအခြန္ေတြ အားလုံးေပါင္း ၁၃ ရာခုိင္ႏႈန္းကုိ ေျဖေလွ်ာ့ေပးမယ္ဆုိရင္ အသင္း၀င္ေတြ တစ္ဖက္တစ္လမ္းကေနၿပီးေတာ့ အေထာက္အကူျဖစ္ရင္ အသြင္ေျပာင္းလုိ႔ လြယ္သြားမယ္ဆုိၿပီး သက္ဆုိင္ရာ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္နဲ႔ တင္ျပေဆြးေႏြးထားပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က ၁၃ ရာခုိင္ႏႈန္း Duty Free တင္မဟုတ္ဘဲ တစ္ဖက္ကလည္း ဆယ္ဘီးေတြကုိ ႏုိင္ငံေတာ္ကုိ ျပန္အပ္တဲ့အခါမႇာ စလစ္ေရာင္းရင္ သူတုိ႔ေတြဟာ သိန္းတစ္ရာ့ငါးဆယ္၊ ႏႇစ္ရာေလာက္ တစ္ဖက္တစ္လမ္းက အေထာက္အကူျဖစ္ၿပီး က်န္တဲ့ သိန္း သုံး၊ ေလးရာကုိ ဘဏ္ေတြနဲ႔ခ်ိတ္ၿပီး Higher Purchase လုပ္ေပးဖုိ႔ဆုိတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြနဲ ့ႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီအခ်ိန္ကအႏုိင္ငံရဲ႕ ၀င္ေငြနဲ ့ထြက္ေငြမႇာ အႏုတ္လကၡဏာေတြျပေနေတာ့ အခြန္က ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းလည္း ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ေျဖေလွ်ာ့ဖုိ႔ မလြယ္ကူတဲ့အတြက္ ဒီက႑ကုိ ေနာက္ဆုတ္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လက္ရႇိအစုိးရကေတာ့ ျပည္သူတင္ထားတဲ့ အစုိးရလည္းျဖစ္ၿပီး တုိင္းျပည္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ SME က႑ကုိ ဦးစားေပးမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဒါကုိ တစ္ဆင့္ျပန္လည္တင္ျပၿပီး၊ အခက္အခဲေတြ ေျပလည္ေအာင္ေျဖရႇင္းသြားဖုိ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြ ရႇိပါတယ္။ ဒါကုိလည္း သက္ဆုိင္ရာ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ေတြေရာ လုိအပ္ရင္ ႏုိင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲထိေအာင္ ေသခ်ာေလးျပဳျပင္ၿပီးေတာ့ ယာဥ္ပုိင္ရႇင္ငါးရာေက်ာ္ေလာက္ကုိ အဆင့္မီယာဥ္မ်ား ရရႇိေရး တစ္ဖက္တစ္လမ္းကေန ျဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္ေအာင္ အသင္းကေန လက္ရႇိႀကိဳးစားေနပါတယ္။
ယာဥ္ေမာင္းအခက္အခဲမႇာက်ေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ ငါးႏႇစ္အတြင္းမႇာ ကြန္တင္နာကား အေရအတြက္ ေထာင္ဂဏန္းေလာက္ တုိးလာေပမဲ့ ယာဥ္ေမာင္းက ေထာင္ဂဏန္းတုိးမလာပါဘူး။ ဘာလုိ႔လဲဆုိရင္ ၁၈ ႏႇစ္ျပည့္မႇ ကုိယ္ပုိင္လုိင္စင္ ထုတ္ေပးတယ္။ ငါးႏႇစ္ေနၿပီးမႇ အငႇားလုိင္စင္ေပးတာျဖစ္တဲ့အတြက္ အနည္းဆုံး ၂၃ ႏႇစ္က်မႇ အငႇားလုိင္စင္ရတာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ လုိင္စင္ရဖုိ႔ ယာဥ္ေမာင္းေတြက ငါးႏႇစ္ေစာင့္ေနတဲ့အခ်ိန္ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ေတြက ကြန္တင္နာလုပ္ငန္းဖြံ ့ၿဖိဳးလာတဲ့အတြက္ ေထာင္နဲ ့ခ်ီၿပီး ၀င္လာတဲ့အခါမႇာ ယာဥ္ေမာင္းေတြက တရား၀င္အငႇားလုိင္စင္နဲ ့ေမာင္းႏႇင္တဲ့ ယာဥ္ေမာင္း အေရအတြက္ ျပည့္စုံမႈမရႇိေတာ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အသင္းအေနနဲ႔ ရန္ကုန္တုိင္းအစုိးရအဖြဲ႕၊ ယာဥ္စည္းကမ္းထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕တုိ႔ကုိ ႀကံဳေတြ႕ေနရတဲ့ အခက္အခဲေတြျဖစ္တဲ့ တုိင္းျပည္ရဲ႕ Export ၊ Import က႑မႇာ ယာဥ္ေမာင္းမရႇိလုိ ့ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ေတြ ရပ္ဆုိင္းရရင္ ကုန္ထုတ္စြမ္း အားေတြ၊ သယ္ယူပုိ ့ေဆာင္မႈစြမ္းအားေတြ က်ဆင္းမယ္ ဆုိၿပီး တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ သက္ဆုိင္ရာဌာနအသီးသီးနဲ ့ေပါင္းစပ္ညႇိႏႈိင္းမႈေတြ ျပဳလုပ္ၿပီး သုံးႏႇစ္ျပည့္ၿပီးသား ကုိယ္ပုိင္လုိင္စင္နဲ႔ ယာဥ္ေမာင္းသမားေတြကုိ ကြၽမ္းက်င္မႈမြမ္းမံသင္တန္းေပးၿပီး Certificate တစ္ခုထုတ္ေပးပါဆုိၿပီး ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီးနဲ ့ဌာနေတြကုိ တင္ျပၿပီး အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၿပီးျဖစ္တဲ့အတြက္ လုိင္စင္ကိစၥကုိေတာ့ စတင္ေျဖေလွ်ာ့ေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ၿပီး ယာဥ္ေမာင္းေတြက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရဲ႕ Traffic နဲ႔ ကြန္တင္နာကားႀကီးေတြကုိ တန္ေတြ၊ ၀ိတ္ေတြတင္ၿပီး မေမာင္းခ်င္ဘူးဆုိတာ ျဖစ္လာပါတယ္။ ကြန္တင္နာကားေတြက ယာဥ္ေမာင္းေတြကုိ ေခါက္ေၾကးနဲ႔ ကားခ ျပန္ရႇင္းေပးတာျဖစ္တဲ့အတြက္ လမ္းက်ပ္က်ပ္မႇာ ေမာင္းရတဲ့အခါမႇာ သူတုိ႔ရဲ႕ ၀င္ေငြကလည္း စကားေျပာလာတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတုိ႔က လြတ္လပ္စြာ ေမာင္းလုိ႔ရတဲ့ တုိင္းနဲ႔ျပည္နယ္ေတြကုိ ထြက္တဲ့ Hi – Way ေတြကုိပဲ သြားေမာင္းတဲ့အခါ ဒီဘက္မႇာ ယာဥ္ေမာင္းေတြက တျဖည္းျဖည္း နည္းလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ယာဥ္ပုိင္ရႇင္ေတြက သူတုိ႔ကုိ ပံ့ပုိးေၾကးေတြ ပုိေပးၿပီး ဆြဲေဆာင္ေနရတဲ့ အေနအထားေတြ ရႇိပါတယ္။
ေနာက္ၿပီး ႏုိင္ငံရဲ႕ Export ၊ Import က႑ အားအေကာင္းဆုံးျဖစ္တဲ့ ဇန္န၀ါရီလကေန ဇြန္လ ေလာက္ထိမႇာဆုိရင္လည္း ကြန္တင္နာခြံအလြတ္ေတြ ထားဖုိ႔ေနရာ အခက္အခဲ၊ ကြန္တင္နာခြံအလြတ္ေတြ ထားတဲ့ေနရာမႇာလည္း မီးမျပည့္စုံတာတုိ႔၊ ယႏၲရား မျပည့္စုံတာ၊ ၀န္ထမ္းမျပည့္စုံတာေတြဟာလည္း အခက္အခဲျဖစ္ေနပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး အလုပ္က တအားမ်ားတဲ့အတြက္ ၂၄ နာရီ ပတ္လည္ အလုပ္မလုပ္ႏုိင္တာကလည္း အခက္အခဲတစ္ခု ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေတြကုိ ျဖည့္ဆည္းေပးမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ယာဥ္ေၾကာပိတ္ဆုိ႔မႈေတြလည္း အတန္အသင့္ေလ်ာ့က်သြားမယ္လုိ႔ ျမင္ပါတယ္။
ဒါအျပင္ အိႏၵိယ၊ ထုိင္းတုိ႔နဲ႔ MOU လက္မႇတ္ေရးထုိးၿပီးလုိ႔ Cross Border ျဖတ္လာႏုိင္တဲ့အခါက်ရင္ လက္ရႇိ ထုိင္းႏုိင္ငံဟာ လာအုိ၊ ကေမၻာဒီးယား၊ ဗီယက္နမ္တုိ႔ကုိ Cross Border ျဖတ္ေနၿပီ ျဖစ္ေနၿပီ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔လည္း ဒီႏုိင္ငံေတြကုိ ကြန္တင္နာကားေတြနဲ ့ျဖတ္သန္းသြားလာႏုိင္ေတာ့မႇာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါက်ရင္ ႏုိင္ငံတကာနဲ႔ ဆက္ဆံတဲ့အခါမႇာ Standard အမီ ကားေတြရႇိဖုိ႔က အခက္အခဲတစ္ခုျဖစ္ေနသလုိ အိႏၵိယနဲ႔ ထုိင္းက လက္၀ဲကပ္ေမာင္း စနစ္ကုိက်င့္သုံးၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံက လက္ယာကပ္ေမာင္းစနစ္ကုိ က်င့္သုံးတဲ့အတြက္ လမ္းေၾကာအေနအထားကလည္း အခက္အခဲ ျဖစ္လာႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒီအခါမႇာ အဓိကအခက္အခဲ ျဖစ္လာမႇာကေတာ့ တစ္ႏုိင္ငံနဲ႔ တျခားတစ္ႏုိင္ငံက ယာဥ္ေမာင္းေတြ အခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္ဖုိ႔ ဘာသာစကားကလည္း အခက္အခဲတစ္ခုျဖစ္လာႏုိင္ပါတယ္။
အသင္းအေနနဲ႔ ဘာေတြဆက္လက္ေဆာင္ရြက္သြားဖုိ႔ရႇိလဲ . . .
အသင္းအေနနဲ ့Cross Border ျဖတ္ႏုိင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔နဲ႔ တစ္ႏုိင္ငံလုံးနဲ ့ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး ကြန္တင္နာ သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရးက႑ကုိ ေခ်ာေမြ႕ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ဖုိ႔ နယ္စပ္ေတြမႇာ အဖြဲ႕ခြဲေတြဖြဲ႕ၿပီး ေဆာင္ရြက္သြားဖုိ႔ေတြ ရႇိပါတယ္။
ထက္ထက္