စီးပြားေရးလုပ္ရာမွာ လိုက္နာထားရွိသင့္သည့္ Ethics : ဦးသန္းထိုက္လြင္

ဦးသန္းထိုက္လြင္
Chief Operation Officer (Group)
PROVEN
Technology Indusrty Co Ltd

စီးပြားေရးလုပ္ငန္းလုပ္ရာမႇာ Ethics ရဲ႕ အေရးပါပံု

Ethics က စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမႇာတင္ မဟုတ္ဘဲ လူမႈေရးအသိုင္းအ၀ိုင္းမႇာပါ အင္မတန္အေရး ႀကီးပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္က Ethics မရႇိရင္ လုပ္ငန္းေအာင္ျမင္ဖို့နဲ့ လူ့အသိုင္းအ၀ိုင္းမႇာ   ေရရႇည္၀င္ဆ့ံဖို့ မလြယ္ကူႏိုင္ပါဘူး။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြမႇာဆိုရင္လည္း လူတစ္ေယာက္ကသူ႔ရ႕ဲ Reputation (ဂုဏ္သတင္း) ဘယ္ေလာက္ ေကာင္းလဲ၊ Ethics ဘယ္ေလာက္ရႇိလဲဆိုတာကိုဂ႐ုစိုက္တတ္ၾကပါတယ္။ တစ္ခါတေလ Ethics က လူအမ်ားလက္ခံႏိုင္တာတစ္ခုနဲ့ တိုင္းတာၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ Ethics ဆိုတာကို ကြၽန္ေတာ္ျမင္တာကေတာ့ အမ်ားက သတ္မႇတ္တဲ့ ေပတံနဲ့တိုင္းဖို့လိုသလို ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ သတ္မႇတ္ထားတဲ့ေပတံနဲ့ တိုင္းဖို့လည္း လိုပါတယ္။ Ethics ရႇိတဲ့သူကေတာ့ ကိုယ့္ရဲ႕လုပ္ငန္းကို စိတ္ေျဖာင့္ေျဖာင့္၊ ကိုယ္ေျဖာင့္ေျဖာင့္နဲ့ ေရရႇည္လုပ္ကိုင္ႏိုင္မႇာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲလိုပဲ သူမ်ားကကိုယ္နဲ့   အလုပ္တြဲ လုပ္မယ္ဆိုရင္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ကိုယ္ရဲ႕ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြကပဲျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ္က Ethics ရႇိတယ္ဆိုရင္ ေဖးမကူညီ သူေတြေပါၿပီး၊ ကိုယ္နဲ့ရင္းႏႇီးကြၽမ္း၀င္စြာ အလုပ္တြဲ လုပ္ခ်င္တဲ့သူေတြမ်ားလာတဲ့အတြက္ အခြင့္အလမ္းေတြ ပိုမိုပြင့္လာမယ္လို့ ျမင္ပါတယ္။ Ethics က လုပ္ငန္းေတြမႇာတင္မဟုတ္ဘဲ ကိုယ့္ရဲ႕ပတ္၀န္းက်င္မႇာေရာ၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္မႇာေရာ Ethics ကို Standardတစ္ခုအေနနဲ့ သတ္မႇတ္ထားသင့္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ့္ရဲ႕အေတြ႕အႀကံဳအရဆိုရင္ ကိုယ္ကစိတ္ထဲမႇာ Ethics ျဖစ္တဲ့အတြက္ စိတ္ရႇင္းရႇင္းနဲ့ လုပ္ကိုင္ႏိုင္တာေပါ့။ Business Ethics ဆိုတာလည္းရႇိသင့္ပါတယ္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြမႇာလည္း Social Ethics ရႇိသလို ေနရာတိုင္းမႇာ Ethics   ရႇိရႇိနဲ့လုပ္ကိုင္ႏိုင္ဖို့ အေရးႀကီးပါတယ္။

စီးပြားေရးလုပ္ငန္းလုပ္ရာမႇာ Ethics  မရႇိရင္ ျဖစ္လာႏိုင္မယ့္အက်ဳိးဆက္

လူေတြက တစ္ေယာက္ရဲ႕သတင္းကို တစ္ေယာက္က ျပန္ၾကားၾကစၿမဲပါပဲ။ Ethics မရႇိရင္ ကိုယ္နဲ႔ လက္တြဲအလုပ္လုပ္မယ့္သူေတြက ကိုယ့္ကို တြန့္ဆုတ္ေနမႇာပဲ။ ကိုယ္အလုပ္လုပ္တဲ့အခါမႇာ Ethical Standard  မရႇိရင္၊ ကိုယ့္ကိုယ္ ကိုယ္ဘယ္ေပတံနဲ့ ျပန္တိုင္းမလဲဆိုတာလည္း မသိျပန္ရင္ေရရႇည္မႇာ ေအာင္ျမင္တဲ့စီးပြား ေရးသမားတစ္ေယာက္ျဖစ္ဖို့ အခက္အခဲေတြအမ်ားႀကီး ထပ္မံေက်ာ္လႊားရမႇာျဖစ္ပါတယ္။ ေသခ်ာတာတစ္ခုက Ethical မရႇိတဲ့လူတစ္ေယာက္ဟာ ေငြေရးေၾကးေရးအရ ေအာင္ျမင္ ေကာင္းေအာင္ျမင္ႏိုင္ေပမဲ့ ေရရႇည္မႇာ အမ်ားသူငါ ထင္ျမင္ေလးစားေလာက္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္တစ္ေယာက္ ျဖစ္ဖို့အခြင့္အလမ္း နည္းသြားႏိုင္ပါတယ္။

Ethics ရႇိ၊ မရႇိဆိုတာ ကိုယ့္ရဲ႕Role Model နဲ႔ဆိုင္၊ မဆိုင္

လူေတြက စံကိုေတာ့ မ်ဳိးစံုထားတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ားကသတ္မႇတ္တဲ့ေပတံနဲ့တိုင္းတာဖို့လိုသလို၊ ကိုယ့္ဘာသာ ကိုယ္သတ္မႇတ္ထားတဲ့ေပတံနဲ့လည္း တုိင္းတာဖို့ လိုပါတယ္။ ကိုယ့္ဘာသာ ကိုယ္သတ္မႇတ္ထားတာေတြ ရႇိေပမယ့္ တျခားသူေတြဘာလုပ္ေနလဲဆိုတာ၊ လုပ္ငန္းရဲ႕ပတ္၀န္းက်င္မႇာ ဘာေတြေျပာင္းလဲေန တယ္ဆိုတာကိုလည္း အၿမဲေလ့လာေနဖို့လိုပါတယ္။ ကမၻာႀကီးက အၿမဲေျပာင္းလဲ ေနတာဆိုေတာ့ တိုင္းတဲ့ေပတံေတြကလည္း အၿမဲေျပာင္းလဲေနမႇာပါ။ အဲဒီေျပာင္းလဲေနတဲ့ ေပတံေတြအေပၚမႇာ ကိုယ္က အၿမဲ Update လုပ္ေနဖို့ လိုအပ္တာေပါ့။ ကိုယ့္ရဲ႕ Role Model တစ္ေယာက္တည္းေပၚမႇာပဲ မူတည္မေနဘဲ တျခား ေလ့လာမႈေတြပါ အစဥ္ျပဳလုပ္ေနေစခ်င္ပါတယ္။ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ကလည္း Ethics Standard  တစ္ခုကို သတ္မႇတ္ထားဖို့လိုပါတယ္။

Ethics  နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေလးစားရတဲ့ပုဂၢိဳလ္

ကြၽန္ေတာ္ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ခ်င္းကိုေတာ့ ေခါင္းစဥ္ေဖာ္ၿပီး မေျပာလိုေတာ့ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ကမၻာမႇာ ေလ့လာမယ္ဆိုရင္ Ethics  နဲ့ပတ္သက္ၿပီး ေလးစားေလာက္တဲ့ ပုဂၢဳိလ္ေတြအမ်ားႀကီးရႇိပါတယ္။ တစ္ခါတေလက်ေတာ့လည္း လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ခ်င္းမဟုတ္ဘဲ Organization တစ္ခု အေနနဲ့ Ethical Standard ျမင့္တာေတြ၊ အတုယူစရာ ေတြလည္း ရႇိပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို့ စီးပြားေရးေလာကမႇာ တခ်ဳိ႕ကုမၸဏီေတြဆိုရင္ CSR ေတြလုပ္ၾကတယ္။ ဒါက်ေတာ့ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ခ်င္းနဲ့ မဆိုင္ေတာ့ဘဲ၊ Organization တစ္ခုအေနနဲ့လုပ္တဲ့ သေဘာမ်ဳိးပါ။ ကြၽန္ေတာ္ကေတာ့ လူတစ္ေယာက္ခ်င္းရဲ႕ ဘ၀အေတြ႕အႀကံဳ၊ လုပ္ငန္းအသိုင္းအ၀ိုင္း မႇာေတြ႕ဆံုလာတဲ့ မိတ္ေဆြအေပါင္းအသင္းေတြ ေဆြးေႏြး ဖလႇယ္မႈကရတဲ့ အခ်က္ေတြ၊ Ethics ေတြကိုၾကည့္ၿပီးကိုယ့္ ကိုယ္ကိုယ္ Polish  လုပ္ပါတယ္။

စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရႇင္ေတြအေနနဲ႔ လိုက္နာထားရႇိသင့္တဲ့ Ethics ေတြ

ကုမၸဏီလုပ္ငန္းတစ္ခု ေအာင္ျမင္ဖို့ဆိုတာ ပထမဆံုးအေနနဲ့ ကိုယ့္ရဲ႕၀န္ထမ္းေတြအေပၚမႇာ Ethical ျဖစ္ရပါမယ္။ ဒုတိယအခ်က္က ကိုယ္လုပ္တဲ့ပစၥည္း၊ ကိုယ္ေရာင္းတဲ့ပစၥည္း အဲဒါေတြေပၚမႇာ Ethical ရႇိရပါမယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာက ကိုယ္က ေကာင္းတဲ့ပစၥည္းပဲေရာင္းမယ္၊ ဥပမာ- စားေသာက္ဆိုင္တစ္ခုမႇာ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္မစားမယ့္အစားအစာတစ္ခုကို သူမ်ားကို မေရာင္းဘူး။ အဲလိုမ်ဳိးေတြက စီးပြားေရး Ethics တစ္ခုပါပဲ။ ၿပီးရင္လူမႈေရးပိုင္းကို Contribution    ျပန္လုပ္ရ မယ္။ တနည္းအားျဖင့္ CSR ( Corporate Social Responsibility)  ပါ။ အဲဒါေတြကလည္း Ethical ေတြပါပဲ။ ကိုယ္နဲ့လက္တြဲလုပ္မယ့္သူေတြကိုလည္း Ethical ျဖစ္ရမယ္။ ကိုယ့္ပတ္၀န္းက်င္၊ ကိုယ့္ကို Supporting ေပးေနတဲ့သူ (Customer)ေတြကိုလည္း Ethics ရႇိရပါတယ္။ ဒီလိုမ်ဳိးပဲ Indirectly  ပတ္သတ္ေနတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္ကိုလည္း ထိုက္သင့္တဲ့ Ethical ရႇိရပါမယ္။ ကိုယ့္ရဲ႕ Ethical ကိုလည္း Future မႇာ Set-up လုပ္ေပးဖို့လိုပါတယ္။ Ethics ကလည္း လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ခ်င္းေပၚ မူတည္မေနပါဘူး။ Cooperation Ethics ကလည္းရႇိဖို့လုိပါတယ္။ အေရးႀကီးဆံုးက ကိုယ့္ရဲ႕လုပ္ငန္းမႇာ Brand တစ္ခုကို ေရရႇည္တည္ ေဆာက္ဖို့အတြက္ လူေတြရဲ႕ယံုၾကည္မႈလိုအပ္ပါတယ္။ အဲဒီယံုၾကည္မႈဟာ ကိုယ့္ရဲ႕ပစၥည္းေကာင္းေန႐ုံနဲ့မရပါဘူး။ကိုယ္ လုပ္တဲ့လုပ္ငန္းအေပၚမႇာ Social Responsibility ဘယ္ေလာက္ရႇိသလဲ၊ Customer ေတြအေပၚမႇာ ဘယ္ေလာက္ Ethical ရႇိလဲ ၊ ကိုယ္ေရာင္းတဲ့ ပစၥည္းေပၚမႇာ ဘယ္ေလာက္ အာမခံေပးထားသလဲစတာေတြဟာ ေရရႇည္Brand  တည္ ေဆာက္ဖို့အတြက္ လိုအပ္ပါတယ္။ ပစၥည္းဆိုတာက Manufacturing  ဒါမႇမဟုတ္ ေရာင္းခ်တာနဲ့ တင္ၿပီးျပည့္စံုတယ္လို့ ေျပာလို့မရပါဘူး။ ေမာ္ေတာ္ကားေတြ Recall ျပန္လုပ္သလိုေပါ့။ သူတို့ဟာ Ethically ရႇိရႇိနဲ့ ျပႆ     နာမျဖစ္ခင္မွာ ျပန္ေခၚတယ္။ ဒါဟာ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ Ethical Standard တစ္ခုပါပဲ။ စီးပြားေရးအရ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေငြကုန္ ေၾကးက် မ်ားတယ္ေပါ့။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီလိုလုပ္လိုက္တာဟာ လူေတြရဲ႕ယံုၾကည္မႈကို တည္ေဆာက္လိုက္တဲ့သေဘာပါပဲ။ လူေတြရဲ႕ယံုၾကည္မႈကိုရတဲ့အတြက္ ကိုယ့္ကုမၸဏီရဲ႕ ေအာင္ျမင္မႈ၊ ေရရႇည္ရပ္တည္ႏိုင္မႈေတြဟာ တစ္နည္းနည္းနဲ့ တန္ျပန္သက္ေရာက္ပါလိမ့္မယ္။

ႆ

Ethical  မျဖစ္တဲ့သူေတြကိုေတြ႕ရင္

ဒါကေတာ့အေျခအေနေပၚမူတည္ပါတယ္။ စီးပြားေရးေလာကမႇာလူမ်ဳိးစံုေတြရႇိတာေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တို့ဟာ ညိႇႏႈိင္းမႈ၊ ေလ့လာဆန္းစစ္မႈကာလ တစ္ခုရႇိရမယ္။ တခ်ဳိ႕တေလလည္း နည္းဥပေဒနဲ့ကာကြယ္တာေပါ့။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကြၽန္ေတာ္တို့ Intellectural Property ကိုေတာ့မျဖစ္မေန ကာကြယ္ရပါ မယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို့ စာရြက္စာတမ္း ကိစၥေတြဆိုရင္ေတာ့ Lawer  ေတြနဲ့ လုပ္ရမႇာျဖစ္ပါတယ္။ တျခားကိစၥေတြဆိုလည္း အေျခအေနေပၚမူတည္ၿပီး အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းနဲ့ ေျဖ ရႇင္းသင့္ပါတယ္။

ႏိုင္ငံတကာက၀င္လာရင္ Ethics ေဖာက္တာေတြပိုမ်ားလာႏိုင္တဲ့အတြက္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားသင့္ပံု

တံခါးတစ္ခုဖြင့္လိုက္ရင္ေတာ့ အလင္းေရာင္ေတြ၀င္လာမႇာပါ။ ကြၽန္ေတာ္တို့ကလည္း အဲဒီအလင္းေရာင္ေတြေပၚမႇာ ကိုယ္ ႀကိဳက္တဲ့အလင္းေရာင္လည္းျဖစ္ႏိုင္သလို ကိုယ္နဲ့သဟဇာတ မျဖစ္တဲ့ အလင္းေရာင္မ်ဳိးေတြကိုလည္း ေတြ့ရပါတယ္။ ေကာင္းတာနဲ့ဆိုးတာဟာ ဒြန္တြဲလာစၿမဲျဖစ္တာေၾကာင့္ ကိုယ္ကမ်ဳိးစံု စဥ္းစားရမႇာေပါ့။ စာရြက္စာတမ္းနဲ့လုပ္မယ္ဆိုရင္လည္း သက္ဆိုင္ရာနားလည္တဲ့သူေတြနဲ့ အကူအညီ ေတာင္းခံၿပီး ေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။ ဒီလိုကိုယ္သိပ္နားမလည္တဲ့ကိစၥေတြမႇာ သက္ဆုိင္ရာသိကြၽမ္းနားလည္တဲ့ အတတ္ပညာရႇင္ေတြ ၾကား၀င္ေျဖရႇင္း အႀကံျပဳျခင္းအားျဖင့္ တခ်ဳိ႕ မေသမခ်ာျဖစ္ေနတဲ့၊ ျဖစ္ႏုိင္တဲ့ ဧရိယာေတြမႇာ အဆင္ ေျပသြားႏုိင္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မႇာ Law Firmေတြလည္း အင္တိုက္အားတိုက္လုပ္လာၿပီဆိုေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို့က သူတို့ရဲ႕ အေတြ႕အႀကံဳေတြကို မႇီခိုလို့ရပါတယ္။

စီးပြားေရးလုပ္ငန္းစလုပ္မယ့္သူေတြကို Ethics  နဲ႔ပတ္သက္လို႔ အႀကံျပဳခ်င္တာရႇိရင္

ေခတ္ကတိုးတက္ေျပာင္းလဲလာတဲ့အတြက္ လူအမ်ားစုက  ျမန္ျမန္ေျပာင္းလဲခ်င္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ နည္းမ်ဳိးစံုနဲ့အမီလိုက္ၾကတာေပါ့။ စီးပြားေရးေလာက ထဲကိုစ၀င္မယ့္သူေတြဟာဘယ္ Ethics မဆို Ethics ရႇိဖို့လိုပါတယ္။ လုပ္ငန္းရႇင္မႇမဟုတ္ဘဲ ကုမၸဏီဒါမႇမဟုတ္ အဖြဲ႕အစည္းေတြမႇာ တာ၀န္ထမ္းဆာင္ေန တဲ့၀န္ထမ္းေတြဟာ ကိုယ္လုပ္ေနတဲ့ ဘယ္ Level မႇာပဲျဖစ္ျဖစ္ Ethics ကရႇိသင့္ပါတယ္။ ဒီကုမၸဏီမႇာ ကိုယ္ကဘယ္ေလာက္ထိတာ၀န္ေက်သင့္လဲ၊ ကိုယ္ဘယ္ ေလာက္ထိ တာ၀န္ယူထားလို့ ဘယ္ေလာက္ထိလုပ္သင့္လဲ အဲဒါေတြကိုအၿမဲသတိထားၿပီး အေကာင္းဆံုးေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။ စီးပြားေရးစလုပ္မယ့္သူေတြကလည္း ကိုယ္လက္ခံႏိုင္မယ့္ေရရႇည္ အလုပ္ကိုပဲကိုယ္လုပ္ပါ။ ေရရႇည္ကိုၾကည့္ၿပီး အလုပ္လုပ္သင့္ပါတယ္။ သိပ္ခက္ခဲတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြကို ခ်က္ခ်င္းႀကီးမခ်ဘဲအခ်ိန္ယူၿပီး ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ ေရရႇည္အျမင္နဲ့ၾကည့္ၿပီး ျပန္တိုင္းပါ။ ဒါနဲ့ပဲ ခ်င့္ခ်ိန္ဆံုးျဖတ္သင့္ပါ တယ္။ စီးပြားေရးေလာကမႇာ တစ္ခါတေလ ျမန္ျမန္သြားခ်င္တဲ့အခါ မထင္မႇတ္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်မိတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္က စီးပြားေရးေလာကထဲကို ၀င္လာမယ့္ လူသစ္ေတြအားလံုးကို Ethics က အမ်ားႀကီးအေရးႀကီးတယ္လို့ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ကိုယ့္ရဲ႕ဂုဏ္သတင္းက ကိုယ့္ေရရႇည္ဘ၀ ရဲ႕ ေအာင္ျမင္မႈပန္းတိုင္မႇာ ဘယ္လုပ္ငန္းကိုမဆို အမ်ားႀကီး အေထာက္အကူျပဳပါတယ္။ ေနရာတိုင္းမႇာ ကိုယ့္ရဲ႕ဂုဏ္သတင္းက လူေတြရဲ႕ယံုၾကည္မႈကို တည္ေဆာက္ေပးႏိုင္တာေၾကာင့္ Ethics  နဲ့ ပတ္သက္ၿပီး ေစာင့္ထိန္းေစခ်င္ပါတယ္။