ကမၻ ာ့အႀကီးဆံုး ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈ ကုမၸဏီ BlackRock
ႏႇစ္ေပါင္း ၂၅ ႏႇစ္အတြင္း BlackRock ကုမၸဏီဟာ ကမၻာ့အႀကီးမားဆံုး ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံသူျဖစ္လာခဲ႕ၿပီ။ ယင္းက ပိုင္ဆိုင္ပစၥည္း (အက္ဆက္) အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၅ ထရီလီယံခန့္ကို တစ္ခုတည္းေသာ Risk စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈစနစ္နဲ့ ေဆာင္ရြက္ေစလ်က္ရႇိရာ ႀကီးမားလႇတဲ႕ စြမ္းေဆာင္ေအာင္ျမင္မႈျဖစ္ပါတယ္။ သို့ေသာ္ ယင္းအခ်က္မႇာ စိတ္ပူပန္ဖြယ္လည္း မဟုတ္ပါလားဆိုတဲ႕ ေမးခြန္းထြက္ေပၚလာပါတယ္။
အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၊ ၀ါရႇင္တန္ျပည္နယ္မႇ (East Wenatchee) ၿမိဳ့ ကေလးဟာ ပန္းသီးေကာင္းေကာင္းထြက္ေၾကာင္း လူသိမ်ားေပမဲ့ ယင္းရဲ႕ အလြန္အေရးပါတဲ့ ေငြေရးေၾကးေရး၀န္ေဆာင္မႈေတြ ကို လူသိမမ်ားလႇပါဘူး။ သစ္သီးၿခံေတြနဲ့ ေတာင္ကုန္းေတြ အၾကားရႇိ ကြန္ပ်ဴတာေျခာက္ေထာင္ေလာက္ စုၿပံဳေနတဲ့ ေဒတာစင္တာ တစ္ခုက ၁၇၀ ေက်ာ္ေလာက္ရႇိ ပင္စင္ရန္ ပံုေငြေတြ၊ ဘဏ္ေတြ၊ ေငြပေဒသာပင္ စိုက္ထူတာေတြ၊ အာမခံကုမၸဏီ အစရႇိတဲ့ ပိုင္ဆုိင္ပစၥည္း (အက္ဆက္) ေတြကို ႀကီးၾကပ္စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေပးလ်က္ရႇိပါတယ္။ ၂၄ နာ ရီပတ္လံုး လည္ပတ္ေနတဲ့ ယင္းစက္ေတြက ဘယ္လိုအတိုး ႏႈန္းအေျပာင္းအလဲ၊ ဘဏ္လုပ္ငန္းပ်က္ျပားမႈေတြ၊ ဒါမႇမဟုတ္ သဘာ၀ေဘးအႏၲရာယ္ေတြက အက္ဆက္ေဒၚလာ ထရီလီယံမ်ား စြာအေပၚ ဂယက္႐ိုက္ႏိုင္ဖြယ္ရႇိပံုေတြကို မျပတ္တမ္းခ်င့္တြက္ေန ၾကေလရဲ႕။ ယင္းမႇတစ္ဆင့္ ကမၻာတစ္၀န္းရႇိ ကုန္သည္ႀကီး ၁၇ç၀၀၀ ေလာက္က အက္ဆက္ေတြကို ေရာင္း/၀ယ္တဲ့အခါ အရဲ စြန့္ရမႈ (Risk) ေတြရဲ႕ အကဲျဖတ္ခ်က္ေတြကို လြယ္လင့္တကူ ရရႇိသြားႏိုင္ၾကတယ္။
အဆုိပါ ေဒတာစင္တာဟာ အက္ဆက္စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈ ကုမၸဏီ BlackRock ရဲ႕ဗဟိုခ်က္ႏႇလံုးသားပါပဲ။ ၁၉၈၈ ခုႏႇစ္မႇာ တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ ဒီကုမၸဏီဟာ ေဒၚလာ ၄.၁ ထရီလီယံေလာက္ရႇိ အက္ဆက္ေတြကို စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေနလုိ့ ဘယ္လိုဘဏ္၊ အာမခံ ကုမၸဏီ၊ အစိုးရရန္ပံုေငြ၊ ဒါမႇမဟုတ္ မိမိနဲ့ဆင္တူၿပိဳင္ဘက္ကုမၸဏီထက္မဆို ႀကီးမား ပါတယ္။ ဒီကုမၸဏီတစ္ခုတည္းက တစ္ကမၻာလံုးရႇိ ပုဂၢလိကရႇယ္ယာေတြနဲ႔ Hedge Funds ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈေငြအားလံုးနီးပါးေလာက္ကို စီမံအုပ္ခ်ဳပ္လ်က္ရႇိတယ္။ BlackRock ဟာ ကမၻာ့အႀကီးဆံုး ကုမၸဏီ ၃၀ အနက္ ထက္၀က္မႇာ အႀကီးဆံုးအစုရႇင္ ျဖစ္ ပါတယ္။ အစုရႇယ္ယာေတြအျပင္ လူေတြရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံလို ဖြယ္ရႇိသမ် အားလံုးလုိလိုကို ကိုင္ထားပါသတဲ့။
Aladdin ဆိုတာ အထက္ေဖာ္ျပပါကြန္ပ်ဴတာ အားလံုးမႇာရႇိတဲ့ Risk စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈပလက္ေဖာင္းပါပဲ။ ယင္းပလက္ေဖာင္းက BlackRock ရဲ႕ ေဒၚလာ ေလးထရီ လီယံေလာက္ကိုသာ ေစာင့္ေရႇာက္ေနတာမဟုတ္ဘူး။ ေနာက္ ထပ္ ေဒၚလာ ၁၁ ထရီလီယံေလာက္ကို ေစာင့္ေရႇာက္ေန ၾကတဲ့ မန္ေနဂ်ာေတြအေနနဲ့ ယင္းကုမၸဏီရဲ႕ ေလ့လာခ်င့္ ခ်ိန္မႈအခြင့္အလမ္းေတြကို အားလံုးျဖစ္ေစ၊ တစ္ စိတ္တစ္ပိုင္းျဖစ္ေစရယူ အသံုးခ်ႏိုင္ ၾကပါတယ္။ အားလံုးၿခံဳ လုိက္ရင္ Aladdin ပလက္ေဖာင္းက ကမၻာ့ေငြေရးေၾကးေရး အက္ဆက္ ၂၂၅ ထရီလီယံနဲ့ ၇ ရာခုိင္ႏႈန္းနီးပါးကို ထိန္းေက်ာင္းေပးေနတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ဳိး မရႇိခဲ့ဖူးလို့ ယင္းစနစ္ရႇိ အားနည္းခ်က္ ေတြဟာ BlackRock၊ ယင္းရဲ႕ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံသူေတြနဲ့ေဖာက္သည္ေတြထက္ေက်ာ္လြန္ကာ ဂယက္႐ိုက္ခတ္သြားႏုိင္စရာ ရႇိေနပါတယ္။
မိုးေသာက္ခ်ိန္မႇာ ႀကံဳၾကျခင္း
BlackRock ကို ပူးတြဲတည္ေထာင္သူနဲ့ စီအီးအိုျဖစ္သူ Larry Fink ဟာ ၁၉၈၆ ခုႏႇစ္ အသက္ ၃၀ ေက်ာ္ေက်ာ္မႇာ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏံႇမႈဘဏ္ First Boston ရဲ႕စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေကာ္မတီ၀င္အထိ တက္လႇမ္းႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ မေမ်ာ္လင့္ဘဲ အတိုးႏႈန္းေတြက်ဆင္းကာ ေဒၚလာ သန္းတစ္ရာ ေလာက္ အ႐ံႈးေပၚေပါက္ခဲ့လို့ Mr Fink ေဘးဖယ္ခံခဲ့ရပါတယ္။
ဒီေတာ့ သူ့အဖို့ အခ်ိန္ရၿပီး ေ၀ါစထရိ (နယူး ေယာက္ၿမိဳ႕ရႇိဗဟိုေငြေၾကးေစ်းကြက္) က ကုမၸဏီႀကီးေတြ ေငြရႇာေပးမယ့္ Risk ကို ဘယ္လိုနားလည္ၾကပံုကို စဥ္း စားဆင္ျခင္ၾကည့္ပါေတာ့တယ္။ သူ BlackRock ကို တည္ေထာင္တာ ေဖာက္သည္ေတြရဲ႕ေငြေၾကးကို စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ဖို့ျဖစ္သလို Risk ကို သူတုိ့ ပိုမိုထိေရာက္စြာနားလည္ေစေရးလည္းပါတယ္။ မူလမႇာ BlackRock ဟာ Black- stone ေခၚ ပုဂၢလိကရႇယ္ယာေရးရာကုမၸဏီရဲ႕ အစိတ္အ ပိုင္းျဖစ္ခဲ့ၿပီး ၁၉၉၄ ခုႏႇစ္မႇာ ေရာင္းခ်ကာ ၁၉၉၉ ခုႏႇစ္မႇာ ရႇယ္ယာေတြကို စေတာ့ေစ်းမႇာ စတင္ေရာင္းခ်ခဲ့တယ္။ ကေန့ဆိုရင္ BlackRock ဟာ လုပ္ငန္းတန္ဖိုး ေဒၚလာ ၅၁ ဘီလီယံနဲ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမႇာ ေစ်းကြက္ တန္ဖိုးအရ ၁၇ ခုေျမာက္ အႀကီးမားဆံုးေငြေၾကးကုမၸဏီ ျဖစ္ပါတယ္။
BlackRock ဟာ ေ၀ါစထရိက ေငြေရးေၾကးေရး သမားေတြ ဆင့္ကာဆင့္ကာ တီထြင္ေနတဲ့႐ႈပ္ေထြးလႇတဲ့ ေငြေရးေၾကးေရးပိုင္ဆုိင္ပစၥည္းေတြကို နားလည္တယ္လို့ မၾကာခင္မႇာ ေက်ာ္ၾကားသြားတယ္။ ကုမၸဏီတစ္ခုရဲ႕ရႇယ္ ယာေတြကို ၀ယ္ယူသူေတြဟာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းတစ္မ်ဳိး ကိုသာ နားလည္ဖို့ လိုအပ္တယ္။ Mr Fink စထြင္ေပး တဲ့အေပါင္ခံေနာက္ခံျပဳေငြေရးေၾကးေရးပိုင္ဆိုင္ပစၥည္းကို ၀ယ္ယူသူေတြကေတာ့ ေထာင္ခ်ီပါ၀င္ေနတဲ့ ေငြေခ်းထားမႈ ေတြ ဘယ္လိုျဖစ္ေပၚထိေရာက္မလဲဆိုတာကို ၾကည့္ရေပလိမ့္မယ္။ အစကနဦးမႇာ အခန္းတစ္ခန္းတည္းသာရႇိတဲ့ BlackRock ႐ံုးအတြင္း ေရခဲေသတၲာနဲ့ေကာ္ဖီေဖ်ာ္စက္ အၾကား က်ပ္က်ပ္တည္းတည္း တပ္ဆင္ထားရတဲ့ Sun Microsystems Workstation နဲ့ လုိအပ္တဲ့ အေျခခံသုေတ သနလုပ္ငန္းေတြကို ေဆာင္ရြက္ခဲ့ရပါတယ္။
အႏႇစ္ ၂၀ ၾကာေလာက္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ခဲ့ၿပီး ၂၀၀၈ ခုႏႇစ္မႇာ Merrill Lynch ကုမၸဏီႀကီးရဲ႕တစ္စိတ္တစ္ ပိုင္းကို BlackRock က ၀ယ္ယူကာ ေဒၚလာတစ္ထရီလီယံ ေက်ာ္ေက်ာ္ကို စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေနေတာ့တယ္။ အေမရိကန္အစိုးရ ကိုယ္တုိင္ေတာင္ အေျခအေနမဟန္တဲ့အက္ဆက္ေတြကို ပိုင္ဆိုင္၊ ဒါမႇမဟုတ္ အာမခံထားမိေၾကာင္း သိရႇိလာလို့ စိစစ္စိတ္ျဖာ၊ တန္ဖိုးျဖတ္၊ ေရာင္းခ်ေပးဖို့ BlackRock ကို အားကိုးခဲ့တယ္။ ဒီကုမၸဏီဟာ အလားတူအလုပ္ေတြကို ဂရိနဲ့ၿဗိတိန္တို့မႇလည္း ရရႇိခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၉ ခုႏႇစ္မႇာ တျခားကုမၸဏီေတြ ကုန္က်စရိတ္ေလ်ာ့ခ်ေနၾကစဥ္မႇာ Black- Rock ဟာ Barclays ကုမၸဏီရဲ႕ အက္ဆက္စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈ လုပ္ငန္းကို ၀ယ္ယူကာ စုစုေပါင္းအက္ဆက္ေဒၚလာ သံုး ထရီလီယံေက်ာ္ကို ထိန္းကိုင္ႀကီးၾကပ္ေနေတာ့တယ္။
BlackRock ဟာ ေနာက္ထပ္ႀကီးထြားမယ့္ အသြင္ရႇိေနတယ္။ ေငြေရးေၾကးေရး အက်ပ္အတည္းအလြန္ဘဏ္ေတြ ျပန္လည္က်စ္လ်စ္ခ်ဳပ္တည္းလုပ္ကိုင္ေနရလုိ့ သူတုိ့ပိုင္ဆိုင္ေလ့ရႇိခဲ့တဲ့ပစၥည္းေတြ အရင္းအႏႇီးေစ်းကြက္ ေတြဆီ စီးဆင္းေနၾကၿပီ။ ယင္းေငြေရးေၾကးေရးပစၥည္းေတြကို ပင္စင္ရန္ပံုေငြ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ဘ႑ာရန္ပုံေငြ၊ အာမခံကုမၸဏီနဲ့ အက္ဆက္မန္ေနဂ်ာတို့က BlackRock မႇ တစ္ဆင့္၀ယ္ယူဖို့ စဥ္းစားခ်င့္ခ်ိန္ၾကပါလိမ့္မယ္။ ယင္းကုမၸဏီရဲ႕အေသး စားေဖာက္သည္ (ပုဂၢလိက) ဆိုင္ရာလုပ္ငန္းမႇာလည္း ဖြံ႕ ၿဖိဳးစည္ပင္ေနပါတယ္။ အခုအခါ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမႇာ ပုဂၢလိက ေငြစာရင္းေတြမႇာ ေဒၚလာ တစ္ဆယ္ထရီလီယံခန့္ရႇိေနၿပီး အတုိးခံစားရမႈ မရႇိသေလာက္ပါပဲ။
BlackRock ကို ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံသူေတြ စုၿပံဳလာေနျခင္းအေၾကာင္းရင္းတစ္ခုက Barclays ကုမၸဏီဆီက လုပ္ငန္းကို ၀ယ္ယူလိုက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ အႏုနည္း (Passive) ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈ ပစၥည္းမ်ားေရးရာမႇာ မဟာအင္အားတစ္ခုျဖစ္ လာလုိ့ပါ။ အဲဒီလို အႏုနည္းရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈပစၥည္းတစ္ခုက ETFS (Exchange Traded Funds) ရန္ပံုေငြေတြ ျဖစ္ၾက ၿပီး ယခုအခါ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့အက္ဆက္ေတြရဲ႕ ၆၄ ရာခုိင္ႏႈန္း ရႇိပါတယ္။ ေစ်းအတက္အက်အလုိက္ ေရာင္း၀ယ္ေန တဲ့ BlackRock ရဲ႕ အက္ဆက္စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈလုပ္ငန္းဟာ အႀကီးဆံုးေတြထဲက တစ္ခုပါ။ ယင္းလုပ္ငန္းနဲ့ ETFS လုပ္ငန္းႏႇစ္မ်ဳိးစလံုး ပိုမိုႀကီးထြားတိုးတက္လာၾကရင္ ယဥ္ေက်း မႈ (Cultures) ခ်င္းမတူလို့ BlackRock အဖို့ ျပႆနာတစ္ခု ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို့ ျပင္ပပုဂၢိဳလ္ေတြက သံသယရႇိ ေနၾကပါတယ္။
ကမၻာ့အႀကီးဆံုးကုမၸဏီ ၂၀ အနက္ အမ်ားအျပား မႇာ BlackRock ဟာ အႀကီးဆံုးအစုရႇင္ပါ။ (ပံု႐ႈ) ETFS လုပ္ငန္းရဲ႕ သဘာ၀အရေတာ့ ယင္းရဲ႕ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈကို တစ္စံုတစ္ခုေသာအတုိင္းအတာအထိ ႀကိဳတင္သတ္မႇတ္ထား ရပါသတဲ့။ (BalckRock ဟာ စီးပြားေရးအñႊန္းေတြကို ေျခရာေကာက္ႏိုင္ဖို့ ေစ်းကြက္ရႇိ အႀကီးဆံုးကုမၸဏီေတြရဲ႕ ရႇယ္ယာအေတာ္မ်ားမ်ားကို ပိုင္ဆိုင္ထားဖို့ လိုအပ္ပါတယ္။)
ဘယ္သူေတြက BlackRock က လုပ္ငန္းစနစ္ရဲ႕ ထိုးထြင္းေတြ႕ရႇိခ်က္ေတြရရႇိဖို့ ေငြေၾကးေပးေနေၾကာင္း မႇတ္ တမ္းမရႇိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ အလားတူၿပိဳင္ဘက္ကုမၸဏီတခ်ဳိ႕ အပါအ၀င္ ဘဏ္၊ ပင္စင္ရန္ပံုေငြအဖြဲ႕အစည္းနဲ့ အာမခံ လုပ္ငန္းရႇင္အေတာ္အသင့္က အသံုးခ်ေနၾကတယ္။ ၂၀၁၃ ခုႏႇစ္၊ ႏို၀င္ဘာလမႇာ Deutsche Bank ရဲ႕ရင္းႏႇီး ျမႇဳပ္နႇံမႈဆိုင္ရာဌာနခြဲက ယူ႐ို ၉၃၄ ဘီလီယံ (ေဒၚလာ ၁.၃ ထရီလီယံ)ကို စီမံအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ေနရာမႇာ Aladdin ပလက္ ေဖာင္းကိုအသံုးျပဳေတာ့မႇာျဖစ္ေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ Aladdin က မိခင္ကုမၸဏီအပါအ၀င္ ကိုယ္ပိုင္ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈ အစုစုသံုးေသာင္းေလာက္ကို ေျခရာေကာက္ေနလ်က္ရႇိတယ္။ ကုမၸဏီက ျပင္ပအသံုးျပဳသူေတြဆီက ႏႇစ္ စဥ္အခေၾကးေငြအျဖစ္ ေဒၚလာသန္းေလးရာေလာက္ ရႏိုင္ ဖြယ္ရႇိလို့ မိမိစနစ္နဲ့တကြ ၀န္ထမ္းႏႇစ္ေထာင္နီးပါးရဲ႕ စရိတ္ကိုအေတာ္ႀကီးကာ မိႏိုင္ပါသတဲ့။
ကင္းသမား
BlackRock အထူးအေရးပါလာပံုတစ္မ်ဳိးရႇိေနပါေသးတယ္။ မၾကာေသးခင္က အေမရိကန္ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီးဌာန၊ ေငြေၾကးေရးရာသုေတသန႐ံုးရဲ႕ အစီရင္ခံစာမႇာ သတိေပးထားရာမႇာ အက္ဆက္မန္ေနဂ်ာေတြက တျခားအက္ဆက္မန္ေနဂ်ာေတြကို အတုိင္ပင္ခံနဲ့ေစ်းႏႈန္းသတ္မႇတ္မႈ၀န္ေဆာင္မႈေတြ ေပးအပ္ရင္ အျပန္အလႇန္ အဆက္အသြယ္ေတြ၊ မီႇခိုမႈေတြ ေပၚေပါက္လာကာ ေငြေရးေၾကးေရးေစ်းကြက္ေတြမႇာ သူတုိ့ရဲ႕အေရးပါမႈႀကီးထြားလာတယ္လို့ ဆိုပါတယ္။ BlackRock ဟာ Aladdin ပလက္ေဖာင္းကတစ္ဆင့္ အဲဒီလို၀န္ေဆာင္မႈေတြကို အႀကီးအက်ယ္ ေဆာင္ရြက္ေနတာပါ။
ဘဏ္ေတြ၊ အာမခံကုမၸဏီေတြ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ဘ႑ာ ရန္ပံုေငြေတြ အစရႇိတဲ့ ေရာင္း၀ယ္သူ ၁၇ç၀၀၀ ေလာက္ဟာ သူတုိ့ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈကို လမ္းñႊန္ျပေစဖို့ BlackRock ရဲ႕ စိစစ္စိတ္ျဖာမႈေမာ္ဒယ္ေတြကို တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအေနနဲ့ အားထားေနၾကပါတယ္။ ယင္းရဲ႕ Risk စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈ ေမာ္ဒယ္ေတြဟာ ခ်ီးက်ဴးဖြယ္ေကာင္းေပမဲ့ စိတ္မသက္မသာစရာလည္း ျဖစ္တယ္လို့ The Economist စာေစာင္က ဆိုပါတယ္။ ေကာင္းမြန္တဲ့ေစ်းကြက္ေတြရဲ႕အေျခခံမူတစ္ရပ္မႇာ ပိုင္ဆိုင္စရာပစၥည္းေတြနဲ့ ပတ္သက္ရင္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာပါ၀င္ သူ (Actor)ေတြက ဆူဆူညံညံျငင္းခံုကာ ကိုယ့္နည္းကိုယ့္ဟန္နဲ့ စိစစ္သံုးသပ္ထားမႈေတြအရ ျခားနားတဲ့ေကာက္ခ်က္ေတြ ဆြဲၾကတာျဖစ္ပါသတဲ့။ အက္ဆက္တစ္ခုခုရဲ႕ တန္ဖိုးကို ေဖာ္ထုတ္ေတြ႕ရႇိဖို့အတြက္ ေစ်းႏႈန္းတစ္ခုတည္းျဖစ္ေအာင္ ျခားနားတဲ့ထင္ျမင္ယူဆခ်က္ေတြ ေပါင္းစပ္ေရာေမႊရတယ္။ ႏိုင္ငံေရး၊ သဘာ၀ေလာက၊ ဒါမႇမဟုတ္ ေစ်း ကြက္ေတြမႇာရႇိတဲ့ ေဂဟစနစ္တစ္ခုမႇာ တစ္ခုတည္းေသာ ေတြးေခၚမႈလုိင္းနဲ့ လႊမ္းမိုးထားတာဟာ မေကာင္းမြန္၊ မသင့္ျမတ္ဘူးလို့ ဆိုပါတယ္။
ခင္ေအာင္ (အဂၤလိပ္စာ)
