ေအာက္ေျခထိ Cover ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ေျပာင္းလဲမႈမ်ဳိးကေတာ့ လုိအပ္ေနေသး
ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ၊ စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ၊ လူမႈေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပုိင္းဆုိင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ စသျဖင့္ အဆင့္ဆင့္ အေျပာင္းအလဲမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ လက္ရွိအစိုးရသက္တမ္း ၅ ႏွစ္တာကာလ၏ ဒုတိယပိုင္း လေပါင္း ၃၀ တြင္ ဦးစားေပး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲသင့္သည္မ်ားကို ေဒၚ၀င္း၀င္းတင့္ ၊ Managing Director (City Mart Holding Co Ltd) ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။
လက္ရွိေျပာင္းလဲမႈေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔
ကြၽန္မတို့ႏိုင္ငံဟာ ႏႇစ္ေပါင္းအေတာ္မ်ားမ်ား Policy ေတြ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမရႇိဘဲ အခုမႇစၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈလုပ္ လာတာျဖစ္ပါတယ္။ Tax Policy ေတြ၊ Finance Policy ေတြကေတာ့ အခုလည္း အစုိးရကေန ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေနတာ ေတြလည္း ရႇိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီထက္ပိုၿပီးျမန္ေအာင္ ေျပာင္းလဲဖုိ့လည္း လုိအပ္ပါတယ္။ တကယ္ထိေရာက္ႏိုင္တဲ့၊ ေအာက္ေျခထိ Cover ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ေျပာင္းလဲမႈမ်ဳိးကေတာ့ လုိအပ္ေနေသးတယ္လုိ့ ထင္ပါတယ္။
Retail ပိုင္းနဲ့ပတ္သက္လုိ့ ေျပာင္းလဲေပးသင္႕တဲ႕မူ၀ါဒေတြ
Retail ပိုင္းနဲ့ပတ္သက္လုိ့ကေတာ့ ကြၽန္မတို့အေနနဲ့ အခု ၀န္ႀကီးဌာနေတြနဲ့ပူးေပါင္းၿပီး ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့အပိုင္းေလး ေတြရႇိပါတယ္။ အခု လက္လီလုပ္ငန္းရႇင္မ်ားအသင္းကေန ၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ေနတာကေတာ့ FIL (Foreign Invest-ment Law) ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ FIL မႇာ Retail က႑ အတြက္ ဘယ္လုိ ဏသူငခပ မ်ဳိးေတြ ထားသင့္သလဲ။ ႏုိင္ငံ ေတာ္အတြက္လည္း အက်ဳိးရႇိမယ္ တစ္ဖက္ကေနၿပီးေတာ့ လည္း ဒီ Industry ထဲမႇာ ရႇိတဲ့လုပ္ငန္းႀကီးေတြကေန လုပ္ငန္းေသးေလးေတြအထိ Promote လုပ္ႏိုင္ၿပီး ထိခုိက္မႈ မရႇိေအာင္ ဘယ္လုိလုပ္ရင္ေကာင္းမလဲဆိုတာမ်ဳိးပါ။ FIL Law နဲ့ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အစိုးရကို တင္ျပေဆြးေႏြးထား တာမ်ဳိးရႇိပါတယ္။ အခု ကြၽန္မတို့ ထပ္လုပ္ေနတာကေတာ့ VAT (Value Added Tax) တန္ဖိုးျမႇင့္ခြန္ျဖစ္တယ္။ Retail လုပ္ငန္းေတြမႇာ VAT ကို ဘယ္လုိထိေရာက္ေအာင္ေကာက္ ယူႏိုင္မလဲဆုိတာကိုလည္းWorkshopနဲ့ လုပ္ေနပါတယ္။ အရင္တုန္းကေတာ့ Commercial Tax ဆုိၿပီးေတာ့ထားပါ တယ္။ အဲဒါကေတာ့ အေရာင္းအ၀ယ္ျဖစ္တုိင္းျဖစ္တုိင္းမႇာ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေပးရတာပါ။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ လက္လႊဲေရာင္း ခ်မႈမ်ားေလေလ၊ Tax ေတြကမ်ားေလေလျဖစ္ေနေတာ့ သိပ္ လက္ေတြ႕မက်ပါဘူး။ အဲဒီလုိလက္ေတြ႕မက်တဲ့အတြက္ အရင္တုန္းက လူေတြက Tax မေဆာင္ႏုိင္တာမ်ဳိးေတြရႇိခဲ့ ပါတယ္။ အခု VAT က်ေတာ့ တစ္ေယာက္ကေန တစ္ ေယာက္ကိုေရာင္းတဲ့အခါ Transaction ၾကားထဲမႇာျဖစ္တဲ့ ေရာင္းခ်တဲ့သူရတဲ့ အျမတ္ေပၚမႇာပဲ VAT ေပးရပါတယ္။ ဆုိလုိတာက တစ္ရာနဲ့၀ယ္ၿပီး ၁၂၀ နဲ့ ျပန္ေရာင္းတယ္။ တစ္ရာနဲ့၀ယ္တဲ့အခ်ိန္မႇာ အခြန္ငါးက်ပ္ကို သူ့ကိုေရာင္း ခ်တဲ့သူက ေပးေဆာင္ထားၿပီးၿပီ။ သူက တစ္ရာ့ႏႇစ္ဆယ္နဲ့ ျပန္ေရာင္းတဲ့အခါမႇာ ေျခာက္က်ပ္ေပးေဆာင္ရမႇာျဖစ္ေပမဲ့ VAT နဲ့ဆုိရင္ ေရာင္းခ်ခဲ့သူေပးေဆာင္ၿပီးတဲ့ ငါးက်ပ္ကိုႏုတ္ ၿပီး တစ္က်ပ္ပဲေပးေဆာင္ရေတာ့မႇာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါနဲ့ပတ္ သက္ၿပီး ဘ႑ာအခြန္၀န္ႀကီးဌာနကစၿပီး က်င့္သံုးေနၿပီျဖစ္ ေပမဲ့ ေသေသခ်ာခ်ာအေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္တဲ့အေနအထား မရႇိေသးပါဘူး။ အဲဒီအတြက္ ကြၽန္မတို့ လက္လီလုပ္ငန္းရႇင္မ်ား အသင္းအေနနဲ့ ၀င္ၿပီးေတာ့ ဘယ္လုိအေကာင္အထည္ေဖာ္လုိ့ ရမလဲဆုိတဲ့နည္းလမ္းေတြကို ၀ုိင္းရႇာေပးၿပီးေတာ့ အတူ လက္တြဲေျဖရႇင္းေနပါတယ္။
Retailer နဲ့အမ်ားႀကီးဆက္စပ္ေနတဲ့ Consumer Protection Law နဲ့ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း ျဖစ္သင့္တဲ့ အပိုင္းကို တင္ျပေနတာမ်ဳိးလည္းရႇိပါတယ္။ Trade Policy ပိုင္းမႇာဆုိရင္လည္း Export ၊ Import ပုိင္းေပါ့ေနာ္။ Import ပိုင္းမႇာ အရက္၊ စီးကရက္၊ ဘီယာေတြကို တား ျမစ္ကုန္အေနနဲ့ Importလုပ္ခြင့္မေပးထားပါဘူး။ အဲဒါဆုိ ေတာ့ ေမႇာင္ခိုကို အေတာ္အားေပးထားသလုိျဖစ္ေနပါတယ္။ ေမႇာင္ခုိကို ပေပ်ာက္ေအာင္လုပ္ေနတာဆုိရင္ တစ္ဖက္ကေန လည္း Policy ပုိင္းကိုေျဖေလ်ာ့ေပးတာမ်ဳိးရႇိမႇရမႇာပါ။ အဲဒါ ကိုလည္း ကြၽန္မတို့ တင္ျပေဆြးေႏြးေနပါတယ္။ ေနာက္ တစ္ခုက Labour နဲ့ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အခုအစိုးရက Minimum Wage Policy စၿပီးလုပ္မယ္ဆုိၿပီးေတာ့ လုပ္ ထားတာရႇိပါတယ္။ အဲဒါကိုေတာ့ ကြၽန္မတို့က ဒီ UMFCCI ေအာက္ကေနၿပီးေတာ့ ပူးေပါင္းပါ၀င္ၿပီးMinimum Wage Policy က ဘယ္လုိမ်ဳိးျဖစ္သင့္သလဲဆုိတာကို ပါ၀င္ေဆြး ေႏြးေနပါတယ္။
အရင္တုန္းက စီးပြားေရးလုပ္တဲ့အခါမႇာ ေတာ္ ေတာ္ခက္ခက္ခဲခဲ လုပ္ရတဲ့အပိုင္းေတြရႇိေပမဲ့ အခုအစိုးရက ေျဖေလ်ာ့ေပးေနတာေတြ ရႇိပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ Company Registration ဆုိရင္ အရင္က ၾကန့္ၾကာခဲ့ေပမဲ့ အခုဆုိေတာ္ေတာ္ေလး ေျဖေလ်ာ့ေပးလာတဲ့အတြက္ အခု ဆုိရင္ လြယ္လြယ္နဲ့ Company ေထာင္လုိ့ရေနပါၿပီ။ Infra-structure ပိုင္းဆုိရင္လည္း အခုက Telecom Operator ေတြလည္း ေရြးခ်ယ္ၿပီးသြားၿပီဆုိေတာ့ အခုအခ်ိန္မႇာေတာ့ အခက္အခဲေတြရႇိေပမဲ့ ေနာက္တစ္ႏႇစ္ဆုိရင္ ေျပလည္သြား မယ္လုိ့ ကြၽန္မတို့ထင္ပါတယ္။ အခုေလာေလာဆယ္မႇာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ႏုိင္ဖုိ့အတြက္ Infrastructure ရင္းႏႇီးရတာေတြက ခက္ခဲေနတာေတြ ရႇိေနပါတယ္။ အဓိက က ႐ံုးခန္းေတြ၊ စက္႐ံုအလုပ္႐ံုေတြရႇာဖုိ့အတြက္ ခက္ခဲ တယ္၊ ေစ်းႏႈန္းေတြ ႀကီးျမင့္တယ္ဆုိတာကေတာ့ စီးပြားေရး အကုန္လံုးအတြက္ သက္ေရာက္ၿပီး ဆိုးက်ဳိးေတြျဖစ္ေနပါ တယ္။ အဲဒါကိုေတာ့ ဏသူငခပ တစ္ခုခုနဲ့လုပ္ႏိုင္ဖုိ့ ကြၽန္မ တို့ ေမ်ာ္လင့္ပါတယ္။
ေနာက္တစ္ပိုင္းကေတာ့ ေငြေရးေၾကးေရးနဲ့ပတ္ သက္တဲ့ Financial Policy ျဖစ္ပါတယ္။ အခုရႇိေနတဲ့ Financial Policy က စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြခ်ဲ႕ထြင္ဖုိ့ လို အပ္တဲ့ေငြေၾကးအရင္းအႏႇီးကို လံုး၀ပံ့ပိုးေပးႏုိင္တာမရႇိဘူး ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒါေလးေတြပိုၿပီး ေကာင္းမြန္လာမယ္ဆုိရင္ ေတာ့ လူတုိင္းစီးပြားေရးကို လုပ္ႏိုင္လာပါလိမ့္မယ္။ အခု ကေတာ့ ေငြအရင္းအႏႇီးႀကီးတဲ့သူေတြပဲ စီးပြားေရးလုပ္ႏိုင္ သလုိျဖစ္ေနတာပါ။ လူတုိင္းပါ၀င္ၿပီးေတာ့ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ ေအာင္ စီးပြားေရးက႑ေတြ ႀကီးထြားလာေအာင္က်ေတာ့ အခုဟာေလးေတြက အခက္အခဲေလးေတြအေနနဲ့ ရႇိေနပါ ေသးတယ္။ အဲဒါကို ပိုၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ႏိုင္ မယ္ဆုိရင္ ေကာင္းမယ္လုိ့ ျမင္ပါတယ္။