စီးပြားေရး အဘိဓာန္ ၁၀၅
European Atomic Energy Community Euratom
ဥေရာပအႏုျမဴစြမ္းအင္အသိုက္အ၀န္း
ဘုံေစ်းကြက္ COMMON MARKET (def.1) ကဲ့သို႔ ပါ၀င္ေသာႏိုင္ငံမ်ားအားလုံးႏွင့္တစ္ခ်ိန္ တည္းတည္ေထာင္ထားသည့္ ကိုယ္စားလွယ္ေအဂ်င္စီျဖစ္သည္။ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ အႏုျမဴစြမ္း အင္သြင္းအားစုမ်ားပူးေပါင္း၍ အႏုျမဴဆိုင္ရာ ပစၥည္းပစၥယမ်ာေပၚေကာက္ခံသည့္ အခြန္မ်ား ပယ္ဖ်က္ရန္ျဖစ္သည္။ ေအဂ်င္စီ၏ ကမကထျဖင့္ အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံမ်ားအတြင္း အႏုျမဴစမ္းသပ္ခန္းမ်ားႏွင့္ စီးပြားျဖစ္အႏုျမဴဓာတ္အားေပါင္းဖိုမ်ားႏွင့္ စမ္းသပ္ခန္း အမ်ားအျပား တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။
European Coal and Steel Community ECSC
ဥေရာပေက်ာက္မီးေသြးႏွင္႕ သံမဏိအသိုက္အ၀န္း။ အီးစီအက္စီ
၁၉၅၂ ခုႏွစ္က ဂ်ာမဏီ ၊ျပင္သစ္၊ အီတလီ၊ ဘယ္လဂ်ီယံ၊ လူဇင္ေဘာက္ႏွင့္ နယ္သာလန္ႏိုင္ငံမ်ားက တည္ေထာင္ခဲ့သည့္ အေကာက္ခြန္သမဂၢျဖစ္သည္။ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ေက်ာက္မီးေသြး၊ သံႏွင့္သံမဏိသြင္းကုန္အားလုံးေပၚ အေကာက္ခြန္ႏွင့္ သြင္းကုန္ကိုတာ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ား ဖယ္ရွားရန္ျဖစ္သည္။ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္၌ သမဂၢသည္ တူညီ သည့္ ျပင္ပအခြန္အေကာက္လက္ခံခဲ့ၿပီးေနာက္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ မ်ားကို ဘုံေစ်းႏွင့္ညိႇႏိႈင္းခဲ့ သည္။ ျပင္သစ္စီးပြားေရးပညာရွင္ Jean Monnet စတင္ စိတ္ကူးေဖာ္ေဆာင္ခဲ့ေသာ္လည္း အီးစီအက္စီသည္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Robert Schuman ၏ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ခ်က္ေၾကာင့္ တည္ရွိလာခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ႐ူမင္းအစီအစဥ္အျဖစ္ ေက်ာ္ၾကားလာ ခဲ့သည္။
European Depositary Receipt
ဥေရာပအပ္ေငြ လက္ခံလက္မွတ္
ႏိုင္ငံတကာအပ္ေငြလက္မွတ္ International Depositary Receipt ေအာက္ၾကည့္ပါ။
European Economic Community
ဥေရာပစီးပြားေရးအသိုက္အ၀န္း
ဘုံေစ်း COMMON MARKET (def.1) ေအာက္ၾကည့္ပါ။
European Free Trade Association (EFTA)
ဥေရာပလြတ္လပ္စြာကုန္သြယ္ေရးအသင္း- အက္ဖတာ
၁၉၅၉ ခုႏွစ္က ဂရိတ္ၿဗိတိန္၊ ေနာ္ေဝ၊ ဆြီဒင္၊ ဒိန္းမတ္၊ သြစတြေးလျ၊ ေပၚတူဂီႏွင့္ ဆြစ္ဇာလန္ (ျပင္ပ (၇) ႏိုင္ငံ ဟု ဘုံေစ်းျပင္ပတြင္ရွိ၍ေခၚသည့္) တို႔ႏွင့္ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္တြင္ ဖင္လန္၊ ၁၉၇၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ အိုက္စလန္တို႔ ပါ၀င္လာၿပီး တည္ေထာင္ခဲ့ေသာလြတ္လပ္စြာ ကုန္သြယ္ေရးအသင္းျဖစ္သည္။ အဖြဲ႕ဝင္မ်ားအခ်င္းခ်င္းအတြက္ အခြန္အခေကာက္ခံျခင္း ဖ်က္သိမ္းရန္သေဘာတူခဲ့သည္။ အဖြဲ႕၀င္တစ္ဦးခ်င္း ျပင္ပႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ကုန္သြယ္မႈကိုမူ ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕ဝင္၏ထိန္းခ်ဳပ္မႈ ေအာက္ အျပည့္ဝထားရွိသည့္ အခြန္အေကာက္မႈမ်ား ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္သည္။ သို႔ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အေကာက္ခြန္သမဂၢ (CUSTOMS UNION) ႏွင့္ေတာ့ မတူကြဲျပားသည္။ အဖြဲ႕ဝင္တစ္ခုသည္ အုပ္စုျပင္ပႏွင့္ကုန္သြယ္ရာ၌ အခြန္အေကာက္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကိုယ္ပိုင္သတ္မွတ္ႏိုင္၍ စည္းကမ္းမ်ားလည္း ခ်မွတ္ထားသည္။ အဖြဲ႕ဝင္မဟုတ္ေသာႏိုင္ငံမွ ပစၥည္းမ်ား ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ အခြန္နိမ့္ႏိုင္ငံသို႔ ပထမေရာင္းခ်ၿပီး အျခား အခြန္ျမင့္ႏိုင္ငံသို႔ ေရာင္းခ်ျခင္းကို တားျမစ္ထားသည္။ လြတ္လပ္စြာကုန္သြယ္ေရးနယ္ပယ္သို႔ ဝင္ေရာက္ခြင့္ကို သြင္းကုန္တန္ဖိုး၏ အနည္းဆုံးထက္၀က္ကို ျပည္တြင္း ထုတ္လုပ္သူက ထုတ္လုပ္ရမည္။ ထို႔အျပင္ အုပ္စုျပင္ပ မွေရာက္ရွိလာခဲ့သည့္တိုင္ အက္ဖတာႏိုင္ငံမွ ကနဦးထုတ္ လုပ္သကဲ့သို႔ေဆာင္ရြက္ေသာ ကုန္ပစၥည္းစာရင္း ထုတ္ျပန္ ထားသည္။ ဘုံေစ်း (Common Market) က ရရွိခံစားရ သည့္ စီးပြားေရးပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ခ်က္၏ အက်ဳိးေက်း ဇူးမ်ားကို အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံမ်ားရရွိရန္ တည္ေထာင္ထား သည္။ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္တြင္ ဂရိတ္ၿဗိတိန္ႏွင့္ ဒိန္းမတ္ကို အက္ဖတာမွ လက္လြတ္ဆုံး႐ႈံးခဲ့သည္။ က်န္အက္ဖတာ ႏိုင္ငံမ်ားက တိုးခ်ဲ႔လာတဲ့ဘုံေစ်းႏွင့္ ညႇိႏိႈင္း၍ စာခ်ဳပ္ခဲ့ၾက သည္။ ဘုံေစ်းႏွင့္ အက္ဖတာအုပ္စုႏွစ္ခုၾကား ကုန္သြယ္ မႈေျဖေလ်ာ့ရန္ျဖစ္သည္။
European Investment Bank
ဥေရာပရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဘဏ္
ဘုံေစ်း COMMON MARKET (def.1) ေအာက္ၾကည့္ပါ။
European Monetary Agreement (EMA)
ဥေရာပေငြေၾကးသေဘာတူစာခ်ဳပ္
၁၉၅၈ ခုႏွစ္က ႏိုင္ငံတကာေပးေငြမ်ား ရွင္းလင္းရန္ တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ စစ္ၿပီး ဥေရာပေငြေၾကးေျပာင္းလဲ လွယ္မႈျပန္လည္ရွိေစရန္ အဖြဲ႕ျဖစ္၍ ဥေရာပေပးေငြမ်ား သမဂၢ EUROPEANPAYMENTS UNION အစားထိုး သည္။ ေပးေငြသမဂၢ၏ ဘဏ္လုပ္ငန္းမ်ားကို ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၿပီး ယခုအခါတြင္ ရွင္းလင္း ေပးေခ်မႈမ်ား ေရႊျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း လဲလွယ္ႏိုင္ေသာေငြမ်ားျဖင့္ လည္းေကာင္း ေဆာင္ရြက္ၿပီး အလိုအေလ်ာက္ၿမီရွင္ေပးမႈကို မျပဳလုပ္ေတာ့ေခ်။
ဤသေဘာတူစာခ်ဳပ္ျဖင့္ ဥေရာပရန္ပုံေငြ European Fund ကို ရင္းႏွီးေငြေဒၚလာသန္း ေျခာက္ရာျဖင့္ တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး ယာယီေငြေပးေငြယူရွင္းတမ္း လိုေငြျပ ႏိုင္ငံမ်ား၊ သို႔မဟုတ္ ႏွစ္ႏွစ္ေခ်းေငြကိုလည္း သက္တမ္း တိုးေပးခဲ့သည္။
European Monetary System
ဥေရာပေငြေၾကးစနစ္
ဥေရာပဘုံေစ်းအဖြဲ႕၀င္ေျခာက္ႏိုင္ငံက ၁၉၇၈ ခုႏွစ္တြင္ ယင္းတို႔အခ်င္းခ်င္း ကုန္သြယ္မႈႏွင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈအားေပး အားေျမႇာက္ျဖစ္ေစမည့္ တစ္ႏိုင္ငံႏွင့္ တစ္ႏိုင္ငံေငြေၾကးတန္ဘိုးတည္ၿငိမ္မႈရွိရန္ စနစ္တစ္ခုျဖစ္သည္။ ဤအစီအ စဥ္မူလပါ၀င္သည့္ အိုင္ယာလန္၊ ဘယ္လဂ်ီယံ၊ ဒိန္းမတ္၊ အီတလီ၊ ျပင္သစ္ႏွင့္ အေနာက္ဂ်ာမဏီတို႔၏ အဓိကအဂၤါရပ္သည္ အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံတစ္ခုစီက မိမိတို႔ႏိုင္ငံ၏ ေရႊႏွင့္ေဒၚလာသီးသန႔္ေငြ၏ ၂ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ထည့္၀င္ရသည့္ ရန္ပုံေငြထူေထာင္ရန္ ျဖစ္သည္။ အဖြဲ႕၀င္မ်ားက မိမိႏိုင္ငံ၏ေငြေၾကးတန္ဘိုးကို အေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစရန္ ရန္ပုံေငြမွ ေခ်းယူႏိုင္သည္။
ဥပမာ – ျပင္သစ္ေငြ ဖရန္႔စတင္၍ တန္ဘိုး က်ၿပီဆိုက ျပင္သစ္ႏိုင္ငံသည္ ရန္ပုံေငြမွေခ်းယူၿပီး ေစ်း ကြက္တြင္ ပိုေနသည့္ဖရန္႔မ်ား၀ယ္ယူ၍ ေစ်းကြက္ရွိ ဖရန္႔မ်ား၀ယ္ယူႏႈတ္သိမ္း၍ ဖရန႔္တန္ဖိုး ျမင့္ေစမည္။ ပါ၀င္ေသာေငြေၾကးတစ္မ်ဳိးခ်င္း၏ တန္ဖိုးကို ရန္ပုံေငြက ခ်မွတ္ထားသည့္ ယူ႐ိုေငြေၾကးယူနစ္ျဖင့္ ေဖာ္ျပထား သည္။
ေငြေၾကးတန္ဖိုးအတက္အက်ကို ၂.၂၅ ရာခုိင္ ႏႈန္းထိခြင့္ျပဳထားၿပီး ေငြေၾကးတန္ဖိုးအား အနည္း ဆုံးျဖစ္သည့္ အီတာလ်ံလီရေငြေၾကးမွာ ခြၽင္းခ်က္ အျဖစ္ ၆ ရာခိုင္ႏႈန္းထိခြင့္ျပဳသည္။ လိႈဏ္ေခါင္းတြင္းမွ ေျမြ SNAKE IN THE TUNNEL လည္းၾကည့္ပါ။
ေဒါက္တာဦးေမာ္သန္း